Tak zadziałał obowiązek montażu fotowoltaiki w Berlinie

Niebawem miną trzy lata, od kiedy Berlin wprowadził obowiązek instalacji fotowoltaiki na dachach budynków. Wykorzystanie potencjału fotowoltaicznego dachów w mieście ma przyczynić się do realizacji jego celów klimatycznych. Jak z wypełnianiem założeń programu radzą sobie mieszkańcy stolicy Niemiec?

Od 1 stycznia 2023 r. w instalację fotowoltaiczną muszą być wyposażane wszystkie nowo budowane budynki w Berlinie, a ponadto montaż instalacji PV jest obligatoryjny w przypadku gruntownych remontów dachów istniejących budynków. Nowe obowiązki związane z wykorzystaniem fotowoltaiki w stolicy Niemiec wynikają z celu przyjętego przez jej władze, zgodnie z którym na terenie miasta do 2035 r. mają funkcjonować instalacje fotowoltaiczne o łącznej mocy 4,4 GW.

Wprowadzenie obowiązku montażu fotowoltaiki miało sprawić, że produkcja energii z fotowoltaiki wzrośnie w Berlinie ponad 40-krotnie. Instalacjami ma być pokryte średnio około 30% każdego dachu w mieście.

REKLAMA

Ile fotowoltaiki przybyło w Berlinie?

Obowiązek montażu instalacji fotowoltaicznych na nowych i modernizowanych dachach w Berlinie wyraźnie przyspieszył rozwój energetyki słonecznej w stolicy Niemiec. Od momentu wprowadzenia przepisów na początku 2023 r. liczba systemów PV w mieście wzrosła ponad trzykrotnie. Z przytoczonych przez portal PV Magazine danych wynika, że w Berlinie działa obecnie około 53 tys. instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy 459 MW. Zaspokajają one około 5,6% zapotrzebowania miasta na energię elektryczną.

Jak podaje PV Magazine, w momencie wprowadzenia przepisów w Berlinie funkcjonowało około 15 tys. instalacji o łącznej mocy 194 MW. Pod koniec 2023 r. liczba ta wzrosła do 26 tys. systemów (284 MW), a rok później do 42 tys. (381 MW). W tym roku przybyło jak dotąd kolejne 11,8 tys. instalacji o mocy 78 MW.

Zgodnie z planem rozwoju Solar City Master Plan Berlin zamierza do 2035 r. osiągnąć 4,4 GW zainstalowanej mocy fotowoltaicznej, co ma zapewnić 25% produkcji energii elektrycznej w mieście.

Kto nie musi instalować fotowoltaiki?

Autorzy raportu, na który powołuje się PV Magazine, wskazują, że rosnąca liczba elektrowni fotowoltaicznych w stolicy Niemiec jest dowodem na to, że mieszkańcy i przedsiębiorcy coraz częściej dostrzegają korzyści płynące z energii słonecznej. Wnioski o zwolnienie z obowiązku instalacji PV są nieliczne – od 2023 r. wpłynęło ich 315, z czego 92 zostały zatwierdzone, a 152 odrzucone lub wycofane. Pozostałe 71 w momencie opracowania raportu były w trakcie rozpatrywania.

Zwolnienie z obowiązku instalacji PV jest możliwe w wyjątkowych przypadkach, np. gdy dach skierowany jest na północ lub budowa instalacji jest technicznie niemożliwa. Zamiast instalacji fotowoltaicznych na dachu można wówczas zastosować elewacyjne systemy fotowoltaiczne. W uzasadnionych przypadkach można ubiegać się o zwolnienie z obowiązku montażu fotowoltaiki.

Programy wsparcia i kampanie informacyjne

Ustawa o ochronie klimatu i transformacji energetycznej w Berlinie określa kroki na drodze do neutralności klimatycznej: całkowita emisja CO2 w Berlinie ma zostać zmniejszona o co najmniej 70% do 2030 r., 90% do 2040 r., a docelowo o co najmniej 95% do 2045 r. – w każdym przypadku w porównaniu z poziomami z 1990 r.

W ramach budżetu na lata 2026–2027 miasto planuje przeznaczyć 10 mln euro rocznie na rozwój programu SolarPlus, który ma być rozszerzany, aby utrzymać pozycję Berlina jako lidera w ekspansji energii słonecznej.

REKLAMA

Program SolarPlus, uruchomiony we wrześniu 2022 r., obejmuje kilka działań, na które można dostać dofinansowanie. To między innymi ekspertyzy techniczne, a także montaż magazynów energii, systemów zarządzania energią oraz fotowoltaiki balkonowej. Do tej pory zatwierdzono 27 tys. wniosków o łącznej wartości 26,5 mln euro, a kolejne 5 tys. wniosków o wartości 10 mln euro jest w trakcie rozpatrywania przez Investitionsbank Berlin.

Równolegle w mieście działa program SolarZentrum Berlin, w którym od 2019 r. udzielono ponad 4,4 tys. konsultacji oraz zorganizowano ponad 100 wydarzeń informacyjnych dla mieszkańców i firm zainteresowanych fotowoltaiką.
.
.

.

Berlin przyspiesza, ale cel nadal daleko

Mimo dynamicznego wzrostu liczby instalacji udział energii słonecznej w berlińskim miksie energetycznym nadal pozostaje niewielki w porównaniu z celem założonym na 2035 r. Obecne tempo rozwoju wskazuje jednak, że wprowadzone regulacje i programy wsparcia mogą stać się kluczowym narzędziem w transformacji energetycznej stolicy Niemiec.

Całkowita moc elektrowni fotowoltaicznych w Niemczech wynosi obecnie ponad 104 GW. W ubiegłym roku nasi sąsiedzi uruchomili elektrownie fotowoltaiczne o mocy około 17 GW w porównaniu do około 15,4 GW zainstalowanych rok wcześniej. Tylko w 2024 r. zainstalowano ponad milion instalacji fotowoltaicznych, a ich całkowita liczba przekroczyła 5 mln. Udział energii słonecznej w niemieckim miksie elektroenergetycznym w skali roku wynosi już kilkanaście procent.

Dla porównania – według ostatnich informacji podanych przez Agencję Rynku Energii (ARE) obecna całkowita moc elektrowni fotowoltaicznych w Polsce sięga około 23,68 GW (stan na koniec sierpnia 2025 r.).