Będą zmiany w prawie dla OZE. Obejmą m.in. wiatraki i prosumentów
Regulacje usprawniające budowę farm wiatrowych mają pojawić się w najnowszym rządowym projekcie nowelizacji ustawy o OZE. Ma ona zawierać także przepisy istotne m.in. dla prosumentów, spółdzielni energetycznych, instalatorów OZE oraz sektorów biogazu i biometanu.
Z informacji umieszczonych w rządowym wykazie prac legislacyjnych wynika, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) zajmie się opracowaniem kolejnego projektu nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Mają się w nim znaleźć przede wszystkim przepisy usprawniające budowę lądowych farm wiatrowych oraz biogazowni rolniczych, regulacje wprowadzające system wsparcia dla wytwórców biometanu, a także nowe zasady inwestycji w prosumenckie magazyny energii.
Nowe ułatwienia dla lądowych farm wiatrowych
Zapowiedź najnowszego projektu nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii to sygnał, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie rezygnuje z zamiaru ułatwienia budowy lądowych farm wiatrowych po tym, jak przygotowaną przez MKiŚ liberalizację ustawy wiatrakowej zablokowało weto prezydenta Karola Nawrockiego. W odpowiedzi na tę decyzję rząd najpierw zapowiedział przygotowanie rozporządzenia ułatwiającego repowering, czyli wymianę starszych elektrowni wiatrowych na nowe wydajniejsze maszyny, a teraz resort klimatu chce uwzględnić nowe przepisy dla lądowych wiatraków w przygotowywanej nowelizacji ustawy o OZE.
Z informacji przekazanych przez rząd wiemy na razie, że dzięki kolejnej nowelizacji ustawy o OZE uregulowana ma zostać kwestia lokalizacji lądowych elektrowni wiatrowych na podstawie szczególnego rodzaju miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP), jakim jest zintegrowany plan inwestycyjny (ZPI). Nowe przepisy mają także ujednolicić zasady konsultacji w procesie planistycznym w zakresie inwestycji wiatrakowych z ogólnymi zasadami konsultacyjnymi znajdującymi się w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ponadto planowane są inne zapisy mające na celu ułatwienie procesu wydawania pozwoleń dla inwestycji w lądowe farmy wiatrowe. Na obecnym etapie jednak nie wiadomo, w jakim stopniu nowe propozycje legislacyjne MKiŚ będą pokrywały się z przepisami dla lądowych wiatraków z zawetowanej przez prezydenta nowelizacji ustawy wiatrakowej.
Wirtualny prosument wróci?
W nowym projekcie nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce „rozszerzyć mechanizm gratyfikacji społeczności” w lokalizacjach, w których będą powstawać lądowe farmy wiatrowe. Początkowa koncepcja ministerstwa, mająca zwiększyć akceptację społeczną dla budowy farm wiatrowych, zakładała umożliwienie mieszkańcom zakupu udziałów w farmach wiatrowych i pomniejszanie rachunków za prąd dzięki produkowanej przez nie energii na zasadzie tzw. wirtualnego prosumenta. W pierwotnej wersji przepisów zawetowanej przez prezydenta ustawy wiatrakowej jej autorzy przewidzieli, że inwestorzy wiatrowi będą musieli udostępnić wirtualnym prosumentom minimum 10% mocy farm wiatrowych – po cenach wynikających z kosztów budowy.
Później – już na etapie prac nad ustawą wiatrakową w parlamencie – umieszczono w niej inny mechanizm mający być źródłem dodatkowych benefitów dla właścicieli domów, w sąsiedztwie których powstawałyby farmy wiatrowe. Zgłoszona tuż przed głosowaniem nad całością ustawy poprawka poselska zakładała, że mieszkańcy, których domy znajdują się w odległości do tysiąca metrów od elektrowni wiatrowej, otrzymaliby dodatkowe środki – nawet do 20 tys. zł w skali roku. Ponadto gminy, w których powstawałyby farmy wiatrowe, mogłyby uzyskiwać rocznie do 150 tys. zł dodatkowych środków z tytułu podatków.
Teraz możliwy jest powrót koncepcji wirtualnego prosumenta, co zasygnalizowali w tym tygodniu urzędnicy Ministerstwa Klimatu i Środowiska podczas zorganizowanej przez resort klimatu konferencji „DezinfoRADAR: kto się boi wiatraków?”.
Magazyny energii dla prosumentów
W najnowszej nowelizacji ustawy o OZE Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce wrócić do przepisów zmieniających zasady doboru prosumenckich magazynów energii, które wcześniej uwzględniono w zawetowanej przez prezydenta nowelizacji ustawy wiatrakowej.
Chodzi o sumowanie mocy mikroinstalacji i magazynu energii. Ministerstwo chce zwiększyć możliwości instalacji większych magazynów dzięki planowanym zmianom w 7 ust. 8d12 ustawy Prawo energetyczne. Zakładają one, że przy przyłączaniu mikroinstalacji z magazynem energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej moc zainstalowanego magazynu nie będzie wliczana do mocy zainstalowanej mikroinstalacji – z zastrzeżeniem dwóch warunków:
- moc zainstalowanego magazynu nie może przekraczać 2,2-krotnej wartości mocy zainstalowanej mikroinstalacji,
- łączna moc wprowadzana do sieci dystrybucyjnej przez mikroinstalację z magazynem energii elektrycznej musi być mniejsza niż moc zainstalowana elektryczna mikroinstalacji.
Zmiany w fakturach dla prosumentów
Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o OZE w zakresie energetyki prosumenckiej ma ponadto zapewnić zwiększenie spójności i transparentności informacji zawartych na fakturach wystawianych prosumentom w zakresie naliczania i rozliczania depozytu prosumenckiego przez sprzedawców energii. Ma to nastąpić przez zmianę w art. 4 ust. 6 ustawy o OZE. Dzięki niej sprzedawcy energii zostaną zobowiązani do uwzględnienia na fakturach prosumenckich pełnego zestawu szczegółowych informacji, obejmujących m.in.:
- informacje o ilości energii elektrycznej wprowadzonej do i pobranej z sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej dla każdego miesiąca rozliczeniowego,
- kwoty rozliczonego depozytu,
- rynkową cenę energii elektrycznej.
Nowe przepisy dla spółdzielni energetycznych
W nowym projekcie zmian w ustawie o OZE resort klimatu chce ponadto doprecyzować przepis dotyczący udostępniania przez operatorów sieci danych pomiarowych na wniosek spółdzielni. Doprecyzowany ma zostać także tryb i kolejność postępowania dla spółdzielni oraz spółdzielni energetycznych w odniesieniu do zawieranych umów ze sprzedawcą oraz rejestracji w wykazie KOWR.
Instalatorzy OZE
Najnowsze zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii, które planuje rząd, obejmą także system certyfikacji instalatorów OZE. W tym zakresie przewidziano odstąpienie od możliwości uzyskania certyfikatu instalatora na podstawie dyplomu ukończenia studiów na kierunku związanym z kształceniem w zakresie instalacji OZE albo urządzeń i instalacji sanitarnych, energetycznych, elektroenergetycznych, grzewczych, chłodniczych, cieplnych i klimatyzacyjnych lub elektrycznych. Ponadto Ministerstwo chce zrezygnować z części wymogów z art. 136 ust. 3 pkt 1 ustawy o OZE, przyjmując, że skoro instalator musi zdać egzamin, który kompleksowo sprawdzi jego umiejętności praktyczne i teoretyczne, nie ma potrzeby legitymowania się dodatkową dokumentacją.
Biogaz dostanie ułatwienia
Inwestorzy planujący budowę biogazowni rolniczych mają uzyskać ułatwienia polegające na umożliwieniu lokalizowania takich instalacji o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW na podstawie uchwały rady gminy. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewnia, że takie rozwiązanie zapewni wystarczającą partycypację społeczeństwa w podejmowaniu decyzji odnośnie lokalizacji biogazowni.
Dla inwestorów z sektorów biogazu i biomasy przewidziano ponadto uatrakcyjnienie systemu aukcyjnego przez obniżenie obowiązku minimalnego progu dostarczenia energii określonej w ofercie z 85% do 65%.
Kontrakty różnicowe dla biometanu
W nowym projekcie zmian w przepisach dla OZE resort klimatu chce także wrócić do systemu wsparcia dla wytwórców biometanu. Zostały one wcześniej zawarte w ustawie wiatrakowej, ale – podobnie jak część opisanych wyżej inicjatyw legislacyjnych – padły ofiarą prezydenckiego weta.
Nowy system wsparcia dla biometanu ma bazować na aukcjach prowadzonych przez Urząd Regulacji Energetyki na podobnych zasadach, jak w przypadku dotychczasowych aukcji dla OZE. Koncepcja MKiŚ zakłada, że do aukcji będą mogli przystąpić wytwórcy biometanu w instalacjach o mocy elektrycznej ponad 1 MW, wprowadzający to paliwo do sieci gazowej.
Zwycięzcy aukcji dla biometanu dostaną kontrakty różnicowe obowiązujące przez 20 lat – podobnie jak ma to obecnie miejsce w przypadku wsparcia w systemie dopłat do ceny rynkowej dla biometanu (system Feed-in Premium, FiP). Wsparcie w systemie aukcyjnym będzie można połączyć z dofinansowaniem np. z NFOŚiGW, przy czym w takim przypadku będzie obowiązywać zasada kumulacji: wsparcie inwestycyjne pomniejszy cenę biometanu wynikającą z oferty złożonej w aukcji. Uruchomienie kontraktu różnicowego będzie uwarunkowane koniecznością rozpoczęcia produkcji biometanu w terminie do 4 lat od rozstrzygnięcia aukcji.
Ponadto przewidziano wprowadzenie w art. 70j ustawy o odnawialnych źródłach energii zmian podnoszących cenę zakupu w systemie wsparcia operacyjnego (kontynuacyjnego) do 100% referencyjnej ceny (zamiast 90%).
Gazociąg bezpośredni
Autorzy najnowszej nowelizacji ustawy o OZE mają w niej także uwzględnić ułatwienia w zakresie budowy gazociągu bezpośredniego, za pomocą którego będzie dostarczany biogaz, biogaz rolniczy lub biometan. Zgodnie z ogłoszonymi założeniami do udzielania zgody na budowę gazociągu bezpośredniego służącego do dostarczania biogazu, biogazu rolniczego lub biometanu nie będą stosowane przesłanki z art. 7a ust. 4 ustawy Prawo energetyczne. Podmiot posiadający tytuł prawny do gazociągu bezpośredniego – służącego do dostarczania biogazu, biogazu rolniczego lub biometanu – będzie musiał jedynie, w terminie 30 dni od rozpoczęcia dostaw, poinformować o tym fakcie Prezesa URE. Z kolei w przypadku zaprzestania eksploatacji lub likwidacji gazociągu jego operator będzie zobowiązany do poinformowania o tym Prezesa URE w terminie 14 dni.
Ceny ujemne a system aukcyjny
Nowe przepisy dla odnawialnych źródłach energii, które opracuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, mają także wyjść naprzeciw problemom producentów energii odnawialnej, którzy muszą mierzyć się z ujemnymi cenami energii, co komplikuje spełnienie wymagań rozliczeń w systemie aukcyjnym. W tym celu autorzy nowelizacji chcą umożliwić zaliczenie energii elektrycznej wyprodukowanej i sprzedanej po cenach ujemnych na potrzeby rozliczenia obowiązku sprzedaży w ramach systemu aukcyjnego.
Projekt nowelizacji ustawy o OZE zawierający powyższe rozwiązania powinien pojawić się wkrótce na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Przyjęcie projektu przez Radę Ministrów jest planowane jeszcze w 2025 r.
Piotr Pająk
piotr.pajak@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
