Stanowisko PRK OZE do rozporządzenia MG dot. kwalifikacji biomasy w systemie wsparcia dla OZE
{więcej}Prezentujemy stanowisko Polskiej Rady Koordynacyjnej Odnawialnych Źródeł Energii do projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki zmieniającego rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii.
Zdaniem Polskiej Rady Koordynacyjnej Odnawialnych Źródeł Energii (Rada), reprezentującej 23 organizacje branżowe i kilkuset przedsiębiorców, przyjęcie treści tego rozporządzenia w zaprezentowanym kształcie może służyć usankcjonowaniu łamania reguł przez niektóre przedsiębiorstwa energetyczne. W związku z powyższym wnosimy o zmianę treści ust. 2 w §1 projektu rozporządzenia poprzez przyjęcie jej w brzmieniu:
„2. Do postępowań o wydanie świadectw pochodzenia obejmujących energię elektryczną wytworzoną przed dniem 1 stycznia 2013 r., prowadzonych na podstawie wniosków złożonych zgodnie z art. 9e ust. 3 ustawy do dnia 31 grudnia 2012 r. nie stosuje się przepisów § 6 ust. 3 – 7 i § 7 ust. 1 w zakresie, w jakim przepisy te dotyczę drewna pełnowartościowego lub paliwa pomocniczego.”.
Uzasadnienie
Zmieniane rozporządzenie wydane zostało przez Ministra Gospodarki w dniu 18 października 2012 roku po długotrwałym procesie konsultacji społecznych trwającym ponad dwa lata. Pierwszy projekt rozporządzenia (wersja 1.4 z dnia 19 lipca 2010 r.) zawierał definicję biomasy leśnej, która skrytykowana została przez środowiska społeczno-gospodarcze. W efekcie tego Minister Gospodarki w kolejnym projekcie rozporządzenia (wersja 2.6 z dnia 17 lutego 2011 r.) odstąpił od definicji biomasy leśnej i wprowadził dwa nowe pojęcia: paliwo pomocnicze oraz drewno pełnowartościowe: paliwo pomocnicze – paliwo inne niż biomasa stosowane do uruchomienia odnawialnego źródła energii, którego udział wagowy w łącznej ilości spalanej biomasy nie przekracza 0,3% w okresie rozliczeniowym (…), drewno pełnowartościowe – drewno spełniające wymagania jakościowe określone w normach określających wymagania i badania dla drewna wielkowymiarowego liściastego, drewna wielkowymiarowego iglastego oraz drewna średniowymiarowego dla grup oznaczonych jako S1, S2 i S3 oraz materiał drzewny powstały w wyniku procesu celowego rozdrobnienia tego drewna. Definicje w powyższym brzmieniu znalazły się w wydanym rozporządzeniu.
W tej sytuacji nie można twierdzić, że przedsiębiorstwa energetyczne wykorzystujące technologie współspalania lub spalania biomasy nie miały świadomości, w jakim kierunku zmierzają prace legislacyjne m.in. w zakresie obowiązku dokumentowania pochodzenia wykorzystanej biomasy oraz, że nie były świadome w jakim reżimie czasowym zostaną one wprowadzone w życie.
Rozporządzenie wprowadziło podstawy prawne do kwalifikowania energii wytworzonej z paliwa pomocniczego (nieodnawialnego), jako energii ze źródła odnawialnego oraz uniemożliwiło taką samą kwalifikację energii wytworzonej z drewna pełnowartościowego, co jest powszechnie akceptowane przez opinie publiczną, eliminuje marnotrawstwo cennego surowca i służy realizacji zasady zrównoważonego rozwoju.
Z obowiązującego obecnie § 20 rozporządzenia (cyt. „Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy rozporządzenia”) wynika, że wszystkie kwestie dotyczące kwalifikowania energii jako odnawialnej, bądź nieodnawialnej nie rozstrzygnięte przed datą 1 stycznia 2013 r. należy rozstrzygać zgodnie z zapisami rozporządzenia. Jest to przepis klarowny, jakkolwiek może być postrzegany jako naruszenie zasady lex retro non agit (prawa nie należy stosować wstecz) oraz zasady ochrony prawa nabytych.
Proponowana poprawka do rozporządzenia idzie jednak znacznie dalej, niż byłoby to niezbędne dla obrony wyżej wymienionych zasad i oznacza, że dopuszcza się rozpatrywanie wniosków o wydanie świadectw pochodzenia złożonych po terminie wejścia w życie nowych przepisów, eliminujących poprzednio obowiązujące, a więc w momencie, kiedy obowiązują już inne podstawy prawne. Jest to ewidentne złamanie konstytucyjnej zasady państwa prawa i przepisów prawa administracyjnego (decyzja wydana bez podstawy prawnej). Należy dodać, że doktryna dopuszcza działanie prawa wstecz zasadniczo tylko w odniesieniu do prawa karnego i to w przypadku, kiedy zmiana taka może działać na korzyść oskarżonego.
W tej sytuacji Rada, respektując zasadę nie działania prawa wstecz uważa, że jeżeli zachodzi w ogóle potrzeba doprecyzowania przepisu przejściowego, ze względu na wątpliwości interpretacyjne, to należy go sformułować w taki sposób, aby podmioty, które wytwarzały energię elektryczną z drewna pełnowartościowego w okresie 2012 r. miały możliwość uzyskania świadectw pochodzenia, nie tylko w przypadku spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, ale także spraw wszczętych po tym terminie, ale tylko w odniesieniu do wniosków o wydanie świadectw pochodzenia złożonych zgodnie z art. 9e ust. 3 ustawy w okresie od dnia publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw (9 listopada 2012 r.) do 31 grudnia 2012 r. Nie jest natomiast zasadne, aby stwarzać możliwość wydawania świadectw pochodzenia za energię elektryczną wytwarzaną z drewna pełnowartościowego do końca 2012 roku na podstawie wniosków składanych po 31 grudnia 2012 roku, a więc już w całkowicie nowym stanie prawnym.
Odmawianie przez Prezesa URE wydawania świadectw pochodzenia za energią wytworzoną z drewna pełnowartościowego w sprawach, których wnioski zostały złożone po 31 grudnia 2012 r. uważamy za całkowicie zasadne. Wszyscy zainteresowani mieli świadomość zmiany przepisów najpóźniej w dniu 9 listopada 2012 r. i korzystając z obowiązującego prawa mogli tak formułować i składać wnioski o wydanie świadectw pochodzenia oraz gromadzić taką dokumentację, aby sprawy mogły być wszczęte zaraz po publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw, a przed jego wejściem w życie. Proponowana przez Radę poprawka umożliwi jednak pozytywne rozpatrzenie, oczywiście pod warunkiem spełnienia przez wnioskodawcę określonych w przepisach wymogów formalnych, także tych spraw, które mimo złożenia wniosków nie zostały formalnie wszczęte przed końcem roku 2012 r.
Ponadto wskazujemy na bezprzedmiotowość zmiany dotyczącej paliwa pomocniczego. Jest bowiem oczywiste, że wskazane w poprawce sprawy dotyczące paliwa pomocniczego nie mogły być wszczęte przed 1 stycznia 2013 r. bo w tym czasie zgodnie z obowiązującym stanem prawnym taka kategoria paliw w ogóle nie mogła być zaliczana do źródeł energii odnawialnej. Nie ma wobec tego żadnego uzasadnienia, aby umożliwiać wytwórcom energii wykorzystującym techniki współspalania lub spalania uzyskiwanie dodatkowego dochodu za działanie, które w omawianym okresie nie było objęte systemem wsparcia. Dlatego za zasadne uznać należy konieczność wykreślenia słów „lub paliwa pomocniczego” w §1 ust. 2 projektu rozporządzenia, gdyż przyjęcie takiej poprawki byłoby również wprowadzaniem przepisów prawa działających wstecznie.
Czytaj też: Współspalanie dostanie zaległe certyfikaty – wzrośnie nadpodaż
Dodatkowo Rada pragnie zwrócić uwagę, że zgodnie z informacją podaną przez Prezesa URE, wolumen energii wytworzonej w 2012 r. w jednostkach opalanych biomasą, wobec której w dalszym ciągu toczą się postępowania w sprawie wydania lub nie wydania świadectw pochodzenia, szacuje się na 2.091.192,11 MWh (ponad 2 TWh).
W tej sytuacji nieprawdziwe i wprowadzające w błąd opinię publiczną jest stwierdzenie z OSR, że nowelizacja nie będzie miała wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość. Wręcz przeciwnie, wolumen energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł zaliczanych do odnawialnych w roku 2012 określany na podstawie wydanych dotychczas świadectw pochodzenia wynosi już ok. 14 TWh, przy wielkości obowiązku umorzenia tych świadectw pochodzenia na poziomie 12,5 TWh. Ponieważ skumulowana nadwyżka świadectw pochodzenia wydanych za energię odnawialną wytworzoną w okresie 2005-2011 szacowana jest na ok. 2,9 TWh, daje to łącznie nadpodaż zielonych certyfikatów wydanych za energię elektryczną wytworzoną w okresie 2005-2012 rzędu 4,4 TWh.
Wywołuje to dramatyczne skutki na rynku zielonych certyfikatów obniżając ich cenę o 50-60%, a dla przedsiębiorców spoza sektora Skarbu Państwa działających w sektorze OZE stwarza problemy ze spłatą bieżących zobowiązań finansowych oraz powoduje zamrożenie nowych inwestycji. Zwiększenie wolumenu świadectw dostępnego na rynku o dodatkowe 2 TWh z pewnością tę sytuację pogorszy prowadząc nawet do bankructw i/lub wycofania się kolejnych inwestorów z polskiego rynku. Tym samym Minister Gospodarki wspomagając niektóre przedsiębiorstwa, w szczególności z sektora skonsolidowanych przedsiębiorstw energetycznych stanowiących spółki Skarbu Państwa pogorszy sytuację mniejszych niepublicznych przedsiębiorstw energetycznych i nie podejmując innych działań służących stabilizacji rynku zielonych certyfikatów doprowadzi do jeszcze większego osłabienia ich konkurencyjności i potencjału inwestycyjnego.
W tej sytuacji Rada stanowczo odrzuca stwierdzenie z uzasadnienia projektu, iż poprawka ta ma jedynie charakter doprecyzowujący oraz stwierdza, że wbrew twierdzeniom zawartym w OSR ważne interesy społeczne i gospodarcze nie zostały w prawidłowy sposób zidentyfikowane i przedstawione opinii publicznej w postaci analizy kosztów i korzyści, jakie podmioty prywatne odpowiednio poniosą, a Spółki Skarbu Państwa otrzymają.
Biorąc powyższe pod uwagę Rada wnioskuje jak na wstępie.
Polska Rada Koordynacyjna Odnawialnych Źródeł Energii
