Tak samorządy mogą walczyć z wysokimi cenami energii
Trwający kryzys energetyczny boleśnie odczuwają odbiorcy energii elektrycznej. Do tej grupy należą jednostki samorządu terytorialnego. W jaki sposób miasta, gminy i powiaty mogą poprawić swoją efektywność energetyczną, a tym samym obniżyć koszty funkcjonowania?
Działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii realizowane są nie tylko przez przedsiębiorców i indywidualnych konsumentów, ale też przez jednostki samorządu terytorialnego. Do najbardziej popularnych usprawnień stosowanych przez włodarzy miast, gmin i powiatów należą: modernizacja oświetlenia ulicznego, modernizacja oświetlenia wewnętrznego w budynkach użyteczności publicznej, ocieplenie przegród zewnętrznych budynków (tj. ściany zewnętrzne, dachy, stropodachy), wymiana stolarki okiennej i drzwiowej oraz wymiana źródeł ogrzewania i ciepłej wody użytkowej (c.w.u.).
Samorządy motywuje nie tylko oszczędność
Choć podstawową motywacją do wdrażania przez samorządy kompleksowych usprawnień w gospodarowaniu energią jest oszczędność i niższe koszty działalności, to są także inne powody, dla których warto uskuteczniać tego typu działania. Jeden z nich to kwestie środowiskowe – redukowanie zużycia energii oznacza niższy ślad węglowy, a co za tym idzie poprawę jakości powietrza.
Nie bez znaczenia jest również budowanie konkurencyjnego wizerunku jednostki samorządowej. Dzięki temu łatwiejszy staje się dostęp do środków finansowych na szczeblu krajowym i międzynarodowym, pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych, utrzymanie kapitału w regionie czy organizacja imprez międzynarodowych.
Eksperci firmy Energy Solution, zajmującej się działalnością doradczą dla odbiorców energii elektrycznej i paliwa gazowego, zauważają, że dodatkową zachętą dla jednostek samorządowych jest wsparcie finansowe w postaci tzw. białych certyfikatów. Mowa o świadectwach efektywności energetycznej dotyczących planowanych inwestycji, na które nie zostały jeszcze podpisane umowy z wykonawcą. Taka forma wspomagania finansowego stanowi istotną część pokrycia kosztów inwestycji i nie wyklucza innych źródeł pomocy (tj. środków z budżetu Unii Europejskiej lub z budżetu państwa).
Droga do białych certyfikatów
Pozyskanie białych certyfikatów wymaga wykonania audytu efektywności energetycznej, w którym wyliczane są oszczędności, i złożenia jego wyników wraz z wnioskiem oraz niezbędną dokumentacją do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Szczegółowy wykaz przedsięwzięć objętych tym systemem zawarty jest w Obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z 30 listopada 2021 r. (MP z 22 grudnia 2021 r., poz. 1188).
– Warunkiem ubiegania się o białe certyfikaty na przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej jest uzyskanie rocznej oszczędności o wartości minimum 10 toe, co w przeliczeniu na złotówki stanowi około 21 523 zł dofinansowania do inwestycji (cena 1 toe z dnia 10 listopada 2022 to 2152,37 zł/toe). Im większe planowane oszczędności energii, tym większą dopłatę może otrzymać beneficjent – tłumaczy Agata Zieleniak, energy manager i audytor w firmie Energy Solution. – Białe certyfikaty wydawane są przez URE i stanowią prawa majątkowe. Ich wartość na towarowej giełdzie energii sukcesywnie wzrasta co roku.
Jak dodaje ekspertka, wartość kursu dla 1 toe dla każdego miesiąca w roku została uśredniona z notowań giełdowych w danym miesiącu.
Konieczna termomodernizacja
Działania proefektywnościowe samorządów można dobrze zobrazować na przykładzie termomodernizacji budynków oświatowych, takich jak żłobki, przedszkola, oraz szkoły. W tym celu w pierwszej kolejności identyfikuje się obszary strat energii, dla których modernizacja przyniesie namacalne korzyści. Dosyć częstym przedsięwzięciem ograniczającym starty ciepła w tego typu budynkach jest docieplenie elewacji zewnętrznej, docieplenie podłogi na gruncie czy wymiana starej stolarki okiennej.
Zyski energetyczne z tych działań uzależnione są od takich czynników jak powierzchnia i obecny stan techniczny obiektów oraz rodzaje zastosowanych do docieplenia materiałów i technologii. – W bardzo ogólnym ujęciu z docieplenia ścian zewnętrznych, dachów, stropodachów o łącznej powierzchni około 2000 m2 można uzyskać już 10 toe, czyli powyżej 20 000 złotych. Taką samą wartość toe można otrzymać z wymiany około 200–250 m2 stolarki okiennej. Im większa powierzchnia przegród zostanie poddana działaniom służącym poprawie efektywności energetycznej, tym większe dofinansowanie do inwestycji – wylicza ekspertka Energy Solution.
Wymień kocioł na pompę
Kolejnym usprawnieniem, po wykonaniu prac termomodernizacyjnych, może być wymiana źródła ciepła – np. kotłów węglowych na pompy ciepła. Skala oszczędności energii zależna jest w tym przypadku od zapotrzebowania na ciepło w danym obiekcie przed modernizacją, od sprawności istniejącego źródła oraz od rodzaju i mocy pomp ciepła.
Dla przykładu eksperci podają wymianę szkolnej kotłowni węglowej na pompę ciepła o współczynniku COP równym 4. Przy założeniu, że średnioroczne zapotrzebowanie na ciepło dla tego rodzaju budynku wynosi 70 ton węgla, inwestycja może przyczynić się do uzyskania oszczędności na poziomie 30 toe, czyli uzyskania dofinansowania w wysokości 64 500 zł.
Równie istotnym przedsięwzięciem proefektywnościowym na terenach jednostek samorządowych jest wymiana oświetlenia ulicznego na energooszczędne typu LED. Oszczędność energii zależy w tym przypadku od ilości mocy opraw oświetleniowych w stanie przed modernizacją i czasu pracy takiego oświetlenia. Na przykład gmina, która na swoim terenie ma oświetlenie uliczne sodowe, rtęciowe, lub/i metalohalogeny o łącznej mocy 250 kW, z takiej inwestycji może spodziewać się oszczędności na poziomie 50–60 toe, co w przeliczeniu na wartość pieniężną oznacza dopłatę do inwestycji w wysokości 107 618,50–129 142,20 zł.
Ważny czynnik ludzki
Duże znaczenie, jeśli chodzi o efektywność energetyczną, zarówno w obiektach samorządowych, jak i wszelkich innych, ma czynnik ludzki. Często chodzi tu o określone przyzwyczajenia i nawyki, takie jak np. wyłączanie oświetlenia czy klimatyzacji w czasie nieobecności.
Równie ważna jest w tym zakresie także odpowiednia eksploatacja urządzeń: wykonywanie wymaganych przeglądów technicznych sprzętu (np. kotłów) czy konserwacja produktów sugerowana przez producenta (np. okien i drzwi). Dosyć częstym usprawnieniem redukującym zużycie energii jest ponadto montaż oświetlenia z czujnikiem ruchu w pomieszczeniach, które są mało używane lub na obszarach dróg mało uczęszczanych.
– Warto dodać, że wraz z wdrożeniem wspomnianych przedsięwzięć istotne jest zarządzanie efektywnością energetyczną w sposób regularny. Jest to możliwe za pomocą montażu inteligentnego systemu pomiarowego, który pozwala monitorować zużycie energii oraz diagnozować jej straty w danym obiekcie czy na danym terenie. System telemetrii jest narzędziem efektywnego zarządzania mediami i pracą energochłonnych urządzeń, czyli kontrolą zużycia energii, co pozwala na optymalizację kosztów. Taki system informacyjny działa w trybie online, zaś dane przedstawiane są w czasie rzeczywistym zarówno w sposób graficzny, jak również są dostępne do odczytu i analizy – podsumowuje Agata Zieleniak.
redakcja@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
