Wywiad z Herbertem Tretterem,

Wywiad z Herbertem Tretterem, ekspertem Austriackiej Agencji Energetycznej, na temat wykorzystania biomasy na cele energetyczne w kontekście realizacji projektu Bioenergy4Business – Biomasa dla biznesu.

Jakie są założenia projektu Bioenergy4Business? Które kraje są zaangażowane w ten projekt i dlaczego zostały wybrane?

Bioenergy4Business (B4B), jako projekt programu Horyzont 2020, realizuje zadania związane z kluczowymi wyzwaniami dotyczącymi zapewnienia bezpieczeństwa energetyki w Europie. Celem projektu jest umożliwienie wykorzystania lokalnie dostępnych biopaliw stałych do produkcji ciepła tam, gdzie wykorzystywane są paliwa kopalne. Produkcja ciepła z biomasy była świadomym wyborem, ponieważ taka przemiana energii jest najbardziej wydajnym i realnym do wykorzystania zarówno w sektorze prywatnym jak i publicznym.

REKLAMA

B4B ma oryginalne podejście pod względem zakresu geograficznego: jest skierowany zarówno do krajów w których wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła jest bardziej rozwinięte, tj.: Finlandia, Dania, Holandia, Niemcy i Austria, jak również tych, które dopiero zaczynają. Dodatkowym celem projektu jest przekazanie wiedzy i doświadczeń zdobytych przez kraje bardziej zaawansowane w wykorzystaniu biomasy krajom, gdzie wykorzystanie biomasy dopiero rozwija się, tj. Polska, Słowacja, Chorwacja i Grecja, a także Rumunia, Bułgaria i Ukraina. Dodatkowo zaproponowano uczestnictwo w konsorcjum Europejskiemu Stowarzyszeniu Biomasy (AEBIOM) w celu zwiększenia zasięgu projektu poza kraje partnerskie.

W projekcie B4B uczestniczy 11 krajów partnerskich skłonnych do przekonania interesariuszy do wymiany instalacji wykorzystujących paliwa kopalne na instalacje wykorzystujące biomasę, z Danią i Belgią na czele dzielącymi się swoim doświadczeniem w tym sektorze.

Skąd wzięła się idea projektu Bioenergy4Business? Jakim wyzwaniom stara się sprostać?

Ideę projektu Bioenergy4Bisiness zapoczątkowały obserwacje rynku energii. Biomasa stała np. produkty uboczne przemysłu drzewnego (zrębki leśne, pelet, słoma) są tanim, pewnym i szeroko dostępnym źródłem paliwa. Z tego powodu w niektórych krajach wykorzystanie biomasy stałej osiągnęło wysoki udział w rynku ciepła, np. ciepłownie komunalne na biomasę w Austrii. Rynek ciepła w mniej rozwiniętych krajach, często zdominowany jest przez wykorzystanie paliw kopalnych, pomimo wysokiego potencjału biopaliw stałych. Ten potencjał nie jest do końca wykorzystywany, czasami wręcz pomijany. Dzięki doświadczeniom Austriackiej Agencji Energetycznej wiemy, że stymulacja zmian mechanizmów i korzystne warunki muszą być połączone z edukacją kluczowych interesariuszy. Jednym z głównych celów projektu B4B jest zwiększenie świadomości zarówno prawodawców jak i przedsiębiorców oraz zwiększenie zainteresowania wykorzystaniem ciepła z biomasy w średniej wielkości instalacjach do wytwarzania ciepła.

Jakie są korzyści z wykorzystania biopaliw stałych w średniej wielkości instalacjach?

Systemy ciepłownicze na biopaliwa stałe są wyjątkowo atrakcyjne dla budynków, które charakteryzują się wysokim i stałym zapotrzebowaniem na ciepło. Średnie i duże kotły na biopaliwa stałe charakteryzują się niższymi kosztami inwestycyjnymi w porównaniu do małych kotłów. To dlatego przedsiębiorstwa, duże publiczne, komercyjne i mieszkalne budynki są interesującym rynkiem do zastosowania biopaliw stałych. Dane statystyczne wykazują, że wykorzystanie paliw kopalnych zdominowało produkcję ciepła w tym sektorze rynku.

Pierwszym dobrym przykładem zamiany paliwa kopalnego na biopaliwa stałe, który przychodzi mi do głowy to wykorzystanie kotła na pelet do produkcji ciepła w przedszkolu Elhista w Chepelare (Bułgaria). Przed zastosowaniem biopaliw stałych, budynek ogrzewany był przez kocioł na olej opałowy. Z powodu wysokich kosztów związanych z produkcją energii, kierownictwo przedszkola szukało dobrych rozwiązań na poprawę efektywności energetycznej i obniżenie kosztów produkcji ciepła. W 2008 r. zainstalowano nowoczesny kocioł na pelet (230 kW, zamknięty w 6 metrowym, metalowym kontenerze, w pełni wyposażonym w zasobnik do peletu i systemy elektryczne i hydrauliczne). Koszt nowego systemu na pelet zwrócił się w ciągu 2 lat dzięki zamianie paliwa i izolacji wodociągów z gorącą wodą. Projekt ten wskazuje na to, że budynki publiczne w całej Europie mają znaczący potencjał pod względem oszczędności energii i zastosowania systemów wykorzystujących biopaliwa stałe.

Kolejnym obszarem działań Bioenergy4Business są ciepłownie komunalne. Jakie są zalety wykorzystania w nich biopaliw stałych?

Najbardziej opłacalnym rozwiązaniem dla ciepłowni komunalnych – w Europie Wschodniej często wykorzystujących paliwa kopalne – jest zmiana paliw kopalnych biopaliwa stałe. Taka inwestycja nie wymaga nakładów inwestycyjnych związanych z siecią. Nowe kotły na biopaliwa stałe, mogą pracować bardzo wydajnie i efektywnie ekonomicznie. Budowa nowych sieci ciepłowniczych wymaga wysokich nakładów inwestycyjnych ze względu na budowę nowych rurociągów. Moim zdaniem bardziej obiecującymi projektami są ciepłownie, gdzie zapotrzebowanie na ciepło jest wysokie, a przesył ciepła odbywa się na krótkich odcinkach. Takie projekty nie muszą mieć dużej mocy, aby odnieść sukces.

Nowe projekty kotłowni dużej skali, gdzie stosunek ilości ciepła do długości sieci przesyłowej nie jest proporcjonalny, zazwyczaj nie charakteryzują się takim okresem zwrotu inwestycji jak projekty opisane wcześniej. Jeżeli potencjalni operatorzy ciepłowni komunalnych spojrzą poza opłacalność, zobaczą, że wykorzystanie biomasy ma również zalety w aspekcie społecznym. Pozytywne postrzeganie przez konsumentów i lokalne społeczności, projektów ciepłowni na biomasę jest ważnym czynnikiem sukcesu. Deweloperzy takich projektów powinni rozpocząć dialog jasno przedstawiając prawdziwą przewagę biomasy nad paliwami kopalnymi. Pieniądze wydane na ciepło zostają w regionie i generują nowe miejsca pracy. Wykorzystanie biopaliw z blisko zerową emisją CO2 łagodzi zmiany klimatyczne (ze względu na transport na krótkich dystansach) i dodatkowo zyski z dostaw biopaliw mogą pokryć koszt prawidłowego zagospodarowania lasów, umożliwiając zwiększenie wartości drewna.

Dzięki takiemu podejściu Austria przeprowadziła ponad 1 100 projektów dotyczących ogrzewania komunalnego na biomasę o mocy ponad 1 MW w ciągu ostatnich 30 lat (w sumie 2 100).

Czy zidentyfikowało sektory rynku, które mogą być bardziej zainteresowane zastosowaniem biopaliw stałych?

Faktycznie, jednym z pierwszych zadań projektu była identyfikacja najbardziej obiecujących segmentów rynku pod względem możliwości zmiany na biopaliwa stałe. W tym celu przeprowadzono wywiady z krajowymi producentami i importerami kotłów na biomasę, inżynierami, i deweloperami, na temat ich wiedzy o krajowych rynkach ciepła. Wyniki wywiadów zostały dopełnione danymi statystycznymi o wykorzystaniu paliw kopalnych z tych samych segmentów rynkowych i samej struktury rynkowej.

Segmentami rynku najczęściej identyfikowanymi jako obiecujące okazały się budynki publiczne, przemysł drzewny, branża hotelarska jak i rolnictwo i leśnictwo. Innymi obiecującymi segmentami rynku dla istniejących i nowych komunalnych systemów ciepłowniczych są szpitale i domy opieki społecznej, budynki komercyjne i wielopiętrowe, przemysł spożywczy i paszowy.

Co powinni wziąć pod uwagę właściciele przedsiębiorstw rozważając lub planując zmianę paliwa na biopaliwo stałe?

Jeżeli w regionie dostępna jest wystarczająca ilość biomasy, a ciepłownia ma adekwatne możliwości magazynowania, wstępna techniczna koncepcja wykorzystania biomasy może zostać przygotowana i oceniona ekonomicznie (studium wykonalności). Jeśli rezultat tych wstępnych rozważań okaże się pozytywny, można rozpocząć planowanie projektu z biurem projektowym lub firmą inżynieryjną.

Zazwyczaj projekty wykorzystujące ciepło z biopaliw stałych mają wyższe koszty inwestycyjne niż projekty wykorzystujące paliwa kopalne. Dlatego decydująca jest dostępność wymaganej ilości i jakość biopaliwa. Niemniej jednak równie ważne są adekwatne koszty inwestycyjne. Solidne planowanie, oparte na wysokich standardach i doświadczeniu, wnikliwa analiza (średnio lub długo terminowa) oraz analiza zapotrzebowania na ciepło to ważne kroki przy planowaniu nowej inwestycji. Moim zdaniem projekty ze źle dobranymi wymiarami kotła, lub długością rurociągów są nie tylko kosztowne, ale również mało wydajne, co w konsekwencji generuje niższą opłacalność projektu. Oszczędności przy tego typu inwestycji poprzez dobór złej jakości rozwiązań przynosi podobne efekty jak źle dobrane wymiary instalacji.

W jaki sposób wiedza trafi do osób zainteresowanych wykorzystaniem biomasy?

Przede wszystkim poprzez stronęwww.bioenergy4business.eu. Można tam znaleźć:

§  przegląd istniejących warunków ramowych (regulacyjnych, legislacyjnych, administracyjnych),

REKLAMA

§  przegląd istniejących modeli biznesowych i sposobów finansowania,

§  raport na temat najbardziej obiecujących segmentów rynków ciepła w krajach docelowych,

§  przykłady wykorzystania ciepła z biopaliw stałych i łańcuchów dostawy biopaliw,

§  broszury na temat własnej produkcji ciepła z biopaliw stałych, dostaw biopaliw i ciepłownictwa komunalnego na biomasę,

§  narzędzie do przeliczania parametrów biopaliwa obejmujące szeroki zakres biopaliw stałych,

§  przykłady kontraktów na dostawy biopaliwa,

§  raporty na temat najlepszych praktyk odnośnie dostaw paliwa,

§  narzędzie oceny ciepłowni na biopaliwa stałe, wstępnej analizy wykonalności projektów komunalnego ogrzewania na biomasę i ogrzewania domowego,

§  przykładowe analizy wykonalności ogrzewania domowego wykorzystującego ciepło z biopaliw stałych i ciepłowni komunalnych na biomasę,

§  rekomendacje najlepszych praktyk odnośnie rozwiązań prawnych dotyczących biomasy.

Ponadto istnieją dodatkowe narzędzia rozpowszechniania wiedzy:

§  krajowe dni informacyjne,

§  warsztaty na temat krajowej polityki bioenergetycznej,

§  seminaria szkoleniowe oceny i tworzenia projektów z wykorzystaniem ciepła z biopaliw stałych,

§  infolinia wsparcia dla przedsiębiorstw,

§  zagraniczne wyjazdy studyjne.

Jakie są oczekiwania względem rezultatów projektu B4B?

B4B stara się przekonać potencjalnych inwestorów i operatorów do możliwości wykorzystania lokalnie dostępnych biopaliw. Jeżeli będzie na rynku popyt na biomasę, rozwinie się także sieć jej dostaw. Aby wspierać ten rozwój, projekt dąży do przekonania prawodawców do stworzenia odpowiedniego środowiska dla inwestorów. Mam nadzieję, że rezultatem takiego sprzyjającego środowiska będzie lepszy dostęp do biopaliw stałych na najbardziej obiecujących rynkach wykorzystania ciepła i większe wykorzystanie biopaliw stałych na europejskich rynkach ciepła.

Gdzie jeszcze można szukać informacji na temat możliwości wykorzystania biopaliw stałych?

Podstawowych informacji na temat możliwości produkcji ciepła z biopaliw stałych w danym kraju można zazwyczaj zasięgnąć w lokalnym urzędzie odpowiedzialnym za energetykę, agencji energetycznej i w stowarzyszeniach biomasy.

 

Ufundowany ze środków UE projekt Bioenergy4Business jest koordynowany przez Austriacką Agencję Energetyczną (Austrian Energy Agency).

Kontakt: herbert.tretter@energyagency.at
Okres trwania projektu Bioenergy4Business: styczeń 2015 r.- sierpień 2017 r.

Więcej informacji: www.bioenergy4business.eu