Plan Morawieckiego: tak dla "stabilnych" OZE

Ministerstwo Rozwoju przygotowało projekt dokumentu o nazwie Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. W części poświęconej energetyce wymienia się praktycznie wszystkie kierunki – rozwój i modernizację sieci, energetyki konwencjonalnej, „stabilnych” OZE, a także energii jądrowej, zaznaczając potrzebę rozwoju inteligentnych sieci czy elektromobilności. Jednocześnie projekt planu w części poświęconej sektorowi energii to raczej próba zidentyfikowania problemów, a kierunki działań są zarysowane dosyć ogólnie. Przynajmniej na razie nie wskazuje się kosztów poszczególnych działań, harmonogramu, źródeł finansowania i nie ocenia się kondycji i perspektyw polskiej energetyki pod kątem zdolności do zrealizowania przez nią energetycznych założeń tzw. Planu Morawieckiego.
Ministerstwo Rozwoju informuje, że cel Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju to „tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym i terytorialnym to cel główny Strategii i ma on zostać osiągnięty za pomocą trzech celów szczegółowych, obejmujących pięć filarów rozwoju polskiej gospodarki, tj. reindustrializację, rozwój innowacyjnych firm, kapitał dla rozwoju, ekspansję zagraniczną oraz rozwój społeczny i regionalny”.
W zakresie energetyki w projekcie Planu czytamy: – Nowoczesny sektor energetyczny stanowi warunek dla zapewnienia Polsce bezpieczeństwa energetycznego oraz konkurencyjnej i efektywnej gospodarki. Do osiągnięcia tak postawionego celu niezbędne jest również tworzenie rozwiązań na rzecz modernizacji i rozbudowy sieci wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii. Efektem działań inwestycyjnych, modernizacyjnych oraz poszukiwań nowych źródeł energii, także odnawialnych, będzie stabilność, dywersyfikacja i niezawodność dostaw energii.
W projekcie Planu jest mowa o konieczności „zapewnienia gospodarce stabilnych dostaw energii po akceptowalnej ekonomicznie cenie oraz zwiększenie efektywności jej wykorzystania zarówno przez przedsiębiorstwa, sektor publiczny jak i gospodarstwa domowe”.
Czytamy, że warunkiem koniecznym dla rozwoju sektora energetyki w Polsce jest „wypracowanie długofalowej, stabilnej polityki energetycznej oraz wdrożenie opartych na jej podstawie strategii sektorowych i systemu regulacji prawno-instytucjonalnych”.
W projekcie Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju kilkukrotnie podkreśla na konieczność inwestycji nie tylko w nowe moce, ale także w infrastrukturę przesyłową.
– Infrastruktura energetyczna w Polsce, w tym sieć przesyłowa i dystrybucyjna oraz znaczna część jednostek transformatorowych jest przestarzała, co powoduje znaczne straty energii elektrycznej w trakcie jej przesyłu (8,2 proc. przy średniej dla UE – 5,7 proc.), między innymi z powodu nierównomiernego rozmieszczenia jednostek wytwórczych (koncentracja na południu i w centralnej części kraju). Z powodu znacznego wyeksploatowania oraz niskiej sprawności zdecydowana większość krajowych bloków energetycznych powinna zostać w najbliższych latach zmodernizowana lub zastąpiona nowymi. Według dostępnych danych wiek 80 proc. linii o napięciu 220 kV, 23 proc. linii o napięciu 400 kV oraz 38 proc. transformatorów przekracza 30 lat. Ponad 30 lat ma również około 59 proc. urządzeń wytwarzających energię elektryczną (turbin), a około 16 proc. tych urządzeń ma ponad 20 lat – czytamy w projekcie Planu.
Zwraca się ponadto uwagę na problem wysokiej energochłonności PKB. W projekcie strategii czytamy, że „w ciągu ostatnich 20 lat Polska dokonała dużego postępu w tej dziedzinie, jednak nadal energochłonność pierwotna PKB Polski, wyrażona w cenach stałych (rok bazowy to 2005) oraz parytecie siły nabywczej jest wyższa o 19 proc. od średniej europejskiej”.
W zakresie potencjału wytwórczego jest mowa o potrzebie jego dywersyfikacji. W tym kontekście podkreśla się konieczność rozwoju „stabilnych” źródeł OZE, co potwierdza kierunek wsparcia OZE obrany przez rząd w ostatniej nowelizacji ustawy o OZE dającej priorytet w systemie aukcyjnym inwestycjom w stabilne źródła, a więc w elektrownie na biomasę czy biogaz, a także stawiającej w gorszej pozycji źródła uznawane za niestabilne.
W zakresie dywersyfikacji jest również mowa o konieczności rozwijania energetyki konwencjonalnej, energetyki jądrowej oraz niskoemisyjnego transportu zbiorowego.
– W perspektywie 10 lat efektem tych działań będzie zapewnienie stabilności dostaw dla użytkowników, zmniejszenie zużycia energii pierwotnej, stopniowe i efektywne kosztowo zwiększanie udziału OZE w miksie energetycznym, oraz spowolnienie wzrostu (lub nawet jego zahamowanie) udziału wydatków na energię w budżetach domowych.
Wśród proponowanych działań wymienia się m.in. promowanie i inicjowanie klastrów z zakresu wytwarzania energii (ze wskazaniem na rozwój OZE) oraz efektywności energetycznej w celu dążenia do samowystarczalności energetycznej gmin i powiatów w ramach mikrosieci.
Wśród projektów strategiczne przewidzianych do przygotowania i realizacji do roku 2020 wymienia się przygotowanie do budowy pierwszego reaktora HTR o mocy termicznej 200-350 MW zasilającego instalację przemysłową w ciepło technologiczne, realizację pięciu projektów mających na celu rozwój wytwarzania energii przy wykorzystaniu OZE na potrzeby społeczności lokalnej, zmianę ustawy Prawo energetyczne w celu wdrożenia inteligentnego opomiarowania, zapewnienie ciągłości i stabilności dostaw energii elektrycznej poprzez stworzenie rynku mocy, a także pozyskiwanie gazu z łupków oraz z pokładów węgla (metan).
Czytamy ponadto, że w ramach modernizacji energetyki przewiduje się m.in. wprowadzenie inteligentnych sieci energetycznych, także w celu integracji OZE czy rozwój technologii magazynowania energii oraz stworzenie warunków dla rozwoju przemysłu elektromobilności.
– Rozwijając i modernizując sieć należy mieć na uwadze trendy, jakie zachodzą w wytwarzaniu energii: rozwój OZE, zwłaszcza w formule rozproszonej oraz dążenie do poprawy efektywności wykorzystania energii – czytamy w projekcie tzw. Planu Morawieckiego.
W zakresie restrukturyzacji górnictwa, której poświęca się osobny punkt Planu, postuluje się zwiększenie wydajności kopalni, dostosowanie wydobycia do potrzeb rynku, a tam gdzie to możliwe zwiększenie w strukturze wydobycia udziału produktów w wyższej wartości dodanej: węgli średnich i grubych o wysokich parametrach jakościowych, paliw kwalifikowanych, a także zapewnienie odpowiedniego poziomu inwestycji tam, gdzie zapewnią one najwyższą efektywność ekonomiczną.
W kontekście unijnej polityki energetycznej czytamy, że „Polska będzie wspierać stworzenie wewnętrznego rynku energii, w tym integrację unijnego rynku gazu oraz jego liberalizację przy pozostawieniu strategicznych decyzji państwom członkowskim”.
OZE dla obszarów wiejskich
Temat OZE pojawia się w projekcie Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w kontekście rozwoju obszarów wiejskich.
– Obszary wiejskie mogą stać się znaczącym odbiorcą innowacyjnych rozwiązań w zakresie energetyki odnawialnej i w ten sposób przyczyniać się do dywersyfikacji krajowego koszyka źródeł energii oraz rozwoju zrównoważonych modeli produkcji rolnej (np. produkcja ekologiczna). Wielokierunkowe działania dotyczące zarówno strony popytowej, jak i podażowej umożliwią realizację koncepcji wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, przy zachowaniu ich walorów środowiskowych – czytamy w projekcie założeń tzw. Planu Morawieckiego.
W zawartej w projekcie Planu strategii dla obszarów wiejskich, rozumianej jako realizacja skoordynowanych działań na rzecz rozwoju obszarów wiejskich z wykorzystaniem środków krajowych i UE (m.in. w ramach RPO, PROW, KPO), wspomina się o budowie infrastruktury technicznej opartej m.in. o „mikroinstlaacje wykorzystujące odnawialne źródła energii”.
Prace nad Planem na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, będącego bazą tzw. Planu Morawieckiego, rozpoczęły się pod koniec zeszłego roku. W lutym br. Plan Morawieckiego został przyjęty przez rząd i ruszyły, prowadzone wspólnie z innymi resortami, prace nad uszczegółowieniem dokumentu. Jak informuje resort infrastruktury, sierpień i wrzesień to czas na poddanie przedstawionego teraz projektu Planu szerokim konsultacjom społecznym. W październiku finalna wersja dokumentu ma trafić do Rady Ministrów.
Do 30 września 2016 r. opinie i sugestie można zgłaszać drogą elektroniczną, poprzez formularz dostępny na stronie Ministerstwa Rozwoju lub korzystając z adresu strategiarozwoju@mr.gov.pl . Ministerstwo Rozwoju zapewnia, że zgłoszone w trakcie konsultacji społecznych sugestie zostaną wzięte pod uwagę przy opracowywaniu ostatecznej wersji rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.
Projekt Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest dostępny pod tym linkiem (wersja z 29 lipca 2016 r.).
gramwzielone.pl