NFOŚiGW chce szybciej rozpatrywać wnioski i rozliczać wypłaty w Czystym Powietrzu. Ma gigantyczne opóźnienia

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaprezentował najnowsze dane dotyczące realizacji programu Czyste Powietrze po wdrożeniu jego nowej odsłony od 31 marca 2025 r.

Jak poinformował Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), na koniec czerwca w programie Czyste Powietrze wnioski z przekroczonym terminem rozpatrzenia opiewały na 1,2 mld zł. Z kolei kwota we wnioskach zwróconych do uzupełnienia, korekty i wyjaśnień sięga około 700 mln zł.

Dlatego też w tym miesiącu do wojewódzkich funduszy przekazane zostały wytyczne, które mają usprawnić i przyspieszyć obsługę wniosków o płatność złożonych przez beneficjentów.

REKLAMA

Tyle wniosków złożono w Czystym Powietrzu

Jednocześnie według NFOŚiGW program Czyste Powietrze w nowej odsłonie odnotowuje wzrost zainteresowania. Dane z Generatora Wniosków o Dofinansowanie (GWD) mają potwierdzać dużą aktywność beneficjentów. Do 23 lipca 2025 r. złożono łącznie 36 880 wniosków o dofinansowanie, co oznacza wzrost o 3483 w ujęciu tygodniowym. W tym:

• przyjęto 17 383 wniosków (+2007 tydzień do tygodnia),
• 17 268 to wnioski robocze (+1300),
• 2229 wniosków oczekuje na złożenie (+176).

Szybsze rozliczenia i wypłaty – wytyczne NFOŚiGW

Narodowy Fundusz informuje, że w odpowiedzi na potrzeby beneficjentów i branży wykonawczej wdrożył – we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska – szereg usprawnień w zakresie rozliczania wniosków o płatność. Nowe wytyczne, przekazane do wszystkich wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW), mają na celu ujednolicenie procedur i przyspieszenie wypłat dotacji.

Fundusze wojewódzkie zostały zobowiązane do:

• nadania najwyższego priorytetu rozliczeniu wszystkich prawidłowo złożonych wniosków z 2024 r. – nie później niż do 30 września 2025 r.;
• wypłaty środków w ciągu 3 dni roboczych od zatwierdzenia wniosku o płatność;
• stosowania częściowych wypłat według oficjalnej tabeli kosztów jednostkowych, gdy jedyną wątpliwością są wysokości kosztów;
• jasnej komunikacji statusów – status „zatwierdzony do wypłaty” można przyznawać wyłącznie po pełnej ocenie (formalnej, merytorycznej, księgowej i ewentualnej kontroli);
• częściowej wypłaty – w przypadku wątpliwości co do stawek jednostkowych wypłata może być realizowana według oficjalnych stawek dostępnych na stronie www.czystepowietrze.gov.pl;
• utrzymania terminu na rozliczenie po uzupełnieniach – maksymalnie 60 dni od odpowiedzi beneficjenta.

Dodatkowo każde wezwanie do uzupełnień powinno być precyzyjne i sformułowane w sposób neutralny, a wszystkie prawidłowo uzasadnione wnioski o przedłużenie okresu realizacji przedsięwzięć powinny być rozpatrywane pozytywnie.

NFOŚiGW przypomina również, że wnioski rozliczające zaliczki (dotacje z prefinansowaniem) muszą być składane w terminie 30 dni po upływie 120 dni od wypłaty zaliczki.

Tabela kosztów jednostkowych – narzędzie dla beneficjentów i wykonawców

W czerwcu br. NFOŚiGW opublikował tabelę kosztów jednostkowych dla termomodernizacji budynków w programie Czyste Powietrze. Tabela określa maksymalne koszty kwalifikowane i kwoty dofinansowania w zależności od poziomu wsparcia. Uwzględnia ceny materiałów, technologii i usług montażowych, a wartości zostały wyliczone na podstawie średnich kosztów rynkowych przeliczonych na wartości netto.

REKLAMA

Tabela ma zapobiec zawyżaniu kosztów objętych dotacją, ułatwić ocenę ofert wykonawców i szacowanie kosztów przez beneficjentów, a także usprawnić weryfikację wniosków o płatność we wszystkich 16 WFOŚiGW. O tym rozzwiązaniu szerzej pisaliśmy w artykule: Nowość w programie Czyste Powietrze. Będzie łatwiej o dofinansowanie.

NFOŚiGW odpowiada na potrzeby branży wykonawczej

Wdrażane zmiany to efekt dialogu NFOŚiGW z przedsiębiorcami zaangażowanymi w realizację programu. W ramach działań wspierających wykonawców:

• opracowano poradnik dla wykonawców,
• zaplanowano kolejne spotkanie z branżą – 28 lipca 2025 r., podczas którego zostanie podsumowany pierwszy kwartał nowej odsłony programu.

Wszystkie wytyczne, informacje o kwalifikowalności kosztów oraz narzędzia wspierające są sukcesywnie publikowane na stronie: www.czystepowietrze.gov.pl w zakładce „Poradnik dla wykonawców”.

Apel do beneficjentów: wnioski na bieżąco

Od 31 marca 2025 r. obowiązuje nowy sposób składania wniosków dla osób ubiegających się o najwyższy i podwyższony poziom dofinansowania – poprzez operatorów (gminnych i WFOŚiGW). Obecnie funkcje operatorów pełni 1259 gmin i wszystkie wojewódzkie fundusze.

NFOŚiGW zwraca uwagę na zjawisko kumulacji wniosków, szczególnie gdy pełnomocnicy składają duże pakiety dokumentów jednorazowo. To powoduje blokowanie dostępnych terminów i utrudnia sprawną obsługę innych wnioskodawców.

NFOŚiGW apeluje o:

• regularne i bieżące składanie wniosków,
• korzystanie z usług operatorów gminnych oraz WFOŚiGW w sposób rozłożony w czasie.

Jak zapewnia resort, takie podejście usprawni cały proces, zapewni szybsze decyzje i wypłaty, a także umożliwi efektywniejszą pomoc w uzyskaniu dofinansowania na poprawę jakości powietrza i efektywności energetycznej budynków mieszkalnych.

Katarzyna Poprawska-Borowiec