Prosumenci dostaną nową możliwość handlu energią
W najnowszym projekcie nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii pojawia się nowa, rewolucyjna koncepcja wymiany energii odnawialnej wytwarzanej przez prosumentów, określana jako peer-to-peer, która w ustawie o OZE ma funkcjonować pod pojęciem partnerskiego handlu energią. Na czym ma on polegać?
Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o OZE, który został opracowany w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, obejmuje m.in. regulacje z unijnej dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED II), które powinny zostać transponowane do polskiego prawa.
Zupełnie nową, dosyć rewolucyjną jak na realia polskiego rynku energii koncepcję peer-to-peer, która została wpisana do najnowszego projektu nowelizacji ustawy o OZE, mają wprowadzić przepisy stanowiące implementację art. 21 pkt 2 lit. a dyrektywy RED II.
Ten zapis dyrektywy stanowi, że państwa członkowskie zobowiązane są zapewnić, aby prosumenci mieli prawo wytwarzać energię odnawialną, również na własne potrzeby, przechowywać i sprzedawać swoje nadwyżki produkcji energii, w tym poprzez ustalenia w zakresie handlu partnerskiego (peer-to-peer).
Zgodnie z definicją zawartą w projekcie nowelizacji ustawy o OZE, „partnerski handel energią z odnawialnych źródeł energii” ma być rozumiany jako „sprzedaż energii z odnawialnych źródeł energii pomiędzy uczestnikami rynku, spośród których wytwarzającym tę energię jest prosument energii odnawialnej lub prosument zbiorowy energii odnawialnej, na podstawie umowy określającej, w szczególności, warunki dotyczące zautomatyzowanego wykonania transakcji i płatności za nią bezpośrednio między tymi uczestnikami rynku albo za pośrednictwem uczestnika rynku będącego stroną trzecią”.
Jak tłumaczą autorzy najnowszego projektu nowelizacji ustawy o OZE, koncepcja peer-to-peer stanowi element nowego modelu działania systemu elektroenergetycznego, który opiera się na wymianie energii między dwoma lub większą liczbą „rówieśników”, a w konsekwencji stałym i krótkoterminowym przełączaniu się odbiorców między różnymi dostawcami.
– Rozbieżność tej koncepcji od ustalonych dotychczas relacji zachodzących na rynku energii elektrycznej, sprawia, że nie odpowiada ona obecnemu stanowi prawa i regulacji z zakresu energetyki. Mając na uwadze powyższe, konieczne jest zatem umożliwienie projektowania niezbędnych sieci komunikacyjnych i kontrolnych, które mogłyby zagwarantować możliwość handlu P2P pomiędzy indywidualnymi podmiotami w lokalnych mikrosieciach lub między nimi, za pośrednictwem dedykowanych krajowych lub regionalnych platform internetowych oraz odpowiednich technologii, których rola zbliżona będzie do roli sprzedawcy w sektorze energii elektrycznej – czytamy w uzasadnieniu nowych propozycji legislacyjnych.
Ministerstwo Klimatu tłumaczy, że wprowadzenie nowego modelu handlu energią zapewni prosumentom „dodatkowe możliwości, stanowiąc zarazem kolejny element aktywizacji zazwyczaj biernych jak dotąd odbiorców energii, a także pozwoli na zainicjowanie współpracy między najważniejszymi uczestnikami rynku energii, takimi jak odbiorcy aktywni oraz agregatorzy”.
Działalność polegającą na partnerskim handlu energią prosumenci mają prowadzić we własnym zakresie lub za pośrednictwem agregatorów określanych w tekście dyrektywy RED II jako „koncentratorzy”.
Zgodnie z art. 2 pkt 18 unijnej dyrektywy o OZE (RED II), partnerski handel energią odnawialną oznacza „sprzedaż pomiędzy uczestnikami rynku na podstawie umowy zawierającej z góry określone warunki dotyczące zautomatyzowanego wykonania transakcji i płatności za nią bezpośrednio między uczestnikami rynku, albo pośrednio poprzez certyfikowanego uczestnika rynku będącego stroną trzecią, takiego jak koncentrator”.
Jak podkreślają autorzy najnowszego projektu nowelizacji ustawy o OZE, realizując postanowienia dyrektywy RED II, w ustawie o OZE dopuszczone zostaną zarówno rozwiązania polegające na partnerskim handlu energią odnawialną bezpośrednio pomiędzy uczestnikami, np. za pomocą technologii blockchain, jak i rozwiązania bazujące na włączeniu „pośrednika” zapewniającego cyfrowe połączenia wzajemne niezbędne do umożliwienia wymiany energii.
Resort klimatu podkreśla, że zaproponowana definicja partnerskiego handlu energią wskazuje, że tego rodzaju sprzedaż energii jest możliwa w przypadku, gdy wytwarzającym jest nie tylko indywidualny prosument, ale także prosument zbiorowy energii odnawialnej. Ta druga koncepcja wejdzie w życie z początkiem przyszłego miesiąca, kiedy zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o OZE uchwalona przez Sejm w październiku ub.r.
– Warto podkreślić, że mimo iż unijny prawodawca wyraźnie kojarzy handel P2P tylko z prosumentami energii odnawialnej, nie oznacza to, że ten sposób handlu energią jest zarezerwowany jedynie dla tych podmiotów. Należy raczej sądzić, że celem jest w szczególności ochrona praw prosumentów energii odnawialnej. Niemniej, w pierwszym etapie wdrażania przedmiotowych rozwiązań, wprowadzenie możliwości prowadzenia partnerskiego handlu energią elektryczną w Polsce proponowane jest w odniesieniu do transakcji prowadzonych na linii prosument-prosument, prosument-konsument lub inny podmiot uregulowany przepisami ustawy OZE oraz ustawy Prawo energetyczne – czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o OZE.
Przepisy, które mają zostać wprowadzone do ustawy o OZE, powinny zapewnić wypełnienie zobowiązania do podlegania transakcji typu peer-to-peer z góry określonym warunkom, regulującym ich automatyczne wykonanie i rozliczenie.
Jak wynika z projektu, do zawierania umów pomiędzy uczestnikami partnerskiego handlu energią odnawialną można będzie wykorzystać internetową platformę handlową w rozumieniu załącznika 2 do ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Takie automatyczne wykonanie transakcji i płatności będzie mogło nastąpić bezpośrednio między jej stronami albo za pośrednictwem uczestnika rynku będącego stroną trzecią.
Jednocześnie projekt nowelizacji ustawy o OZE przewiduje możliwość prowadzenia działalności przy użyciu platformy partnerskiego handlu w przypadku agregatorów.
Jak ma wyglądać rola agregatorów zaangażowanych w partnerski handel energią? Agregator na podstawie informacji zebranych od handlujących ze sobą podmiotów będzie mógł decydować o wprowadzeniu lub pobraniu energii przez prosumentów lub o stanie pracy ich urządzeń. Ponadto ma rozdzielać przychody całej społeczności P2P zgodnie z pewnymi z góry określonymi zasadami, na przykład decydując o cenach do obliczania przychodów każdego z prosumentów.
W innym schemacie działania agregator może jedynie pośrednio wpływać na prosumentów, wysyłając sygnały cenowe, bez bezpośredniego instruowania ich co do wprowadzania lub poboru energii albo utrzymywania określonego stanu operacyjnego ich urządzeń.
Instytucję agregatora do polskiego porządku prawnego ma wprowadzić procedowany jednocześnie projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne i ustawy o odnawialnych źródłach energii (UC74).
Decyzja, aby w krajowym porządku prawnym instytucje agregatora i koncentratora regulowały te same przepisy, ma pozwolić na uspójnienie systemu oraz uniknięcie mnożenia tożsamych regulacji w ramach tej samej gałęzi prawa, co prowadzi do trudności w stosowaniu obowiązujących przepisów.
– Rozróżnianie obu podmiotów ma miejsce na gruncie polskiego tłumaczenia obu dyrektyw – w wersji angielskiej oba akty stanowią o agregatorze (agregator). Z uwagi na ścisłe połączenie partnerskiego handlu energią z rolą agregatora oraz równoległe zaadresowanie obu zagadnień w dwóch odrębnych projektach, należy mieć na uwadze ich wzajemną zależność, która wymaga szczególnego podkreślenia w perspektywie konsultacji publicznych – czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o OZE.
Jakie rozwiązanie zostanie przyjęte w sytuacji, gdy podmioty zaangażowane w partnerski handel energią będą produkować zbyt dużo energii w stosunku do swojego zapotrzebowania? Autorzy projektu nowelizacji przyjęli, że gdy ilość wyprodukowanej energii przewyższyłaby chwilowo sumaryczne zapotrzebowanie obu podmiotów, cała niewykorzystana energia mogłaby być kierowana do sieci dystrybucyjnej.
Autorzy projektu nowelizacji ustawy o OZE zaznaczają, że „z uwagi na wciąż wstępny etap przygotowań rynku do rozwiązań opartych o lokalność i pełną cyfryzację opisanych procesów, na tym etapie proponuje się wprowadzenie tylko niezbędnych instytucji umożliwiających stworzenie, zarówno w ustawie o OZE jak i ustawie Prawo energetyczne podstawy prawnej do dalszego rozwoju P2P”.
Resort klimatu zakłada, że początkowy etap wdrażania modelu peer-to-peer na krajowym rynku energii pozwoli zaangażowanym w niego podmiotom na zebranie potrzebnych doświadczeń, co na kolejnym etapie „może skutkować rozszerzeniem zakresu stosowania handlu P2P i dostosowaniem do tego odpowiednich instrumentów regulacyjnych”.
redakcja@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl
