NCBR daje milion zł na niszową technologię OZE. Czy warto ją wspierać?

NCBR daje milion zł na niszową technologię OZE. Czy warto ją wspierać?
Maciej Malski-Brodzicki

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju prowadzi projekt o nazwie Wielkie Wyzwanie: Energia. Autorzy zgłoszonych do niego projektów małych elektrowni wiatrowych walczą o nagrodę w wysokości 1 mln złotych. Na razie małe elektrownie wiatrowe to technologia, która nie znalazła szerszego zastosowania na rynku. Dlaczego zatem warto ją wspierać? Tłumaczy to w rozmowie z portalem Gramwzielone.pl Maciej Malski-Brodzicki odpowiadający w NCBR za koordynację programu Wielkie Wyzwanie: Energia.

Gramwzielone.pl: Inwestycje prosumenckie to w 99 procentach fotowoltaika. Pozostałe mikroelektrownie OZE nie spotykają się z szerszym zainteresowaniem inwestorów. Małe elektrownie wiatrowe należą do tej grupy. Dlaczego zatem NCBR chce wyłożyć na nią milion złotych, skoro dotychczas małe elektrownie wiatrowe nie były szerzej stosowane na rynku mimo, że prace nad tą technologią trwają już od wielu lat?

Maciej Malski-Brodzicki, NCBR: – Fotowoltaika jest już rozwiniętą technologią, która znalazła zainteresowanie i zaufanie na rynku. To bardzo dobrze, bo pokazuje, że jesteśmy coraz bardziej świadomym społeczeństwem. Świadomym zarówno zmian klimatycznych jak i możliwości oszczędności w domowym budżecie. Niestety panele słoneczne mają swoje ograniczenia i wady. Właśnie dlatego chcielibyśmy wesprzeć rozwój technologii wiatrowych, aby urozmaicić naszą dietę energetyczną o nowy składnik.

REKLAMA

Wielkie Wyzwanie: Energia ma rozwinąć i udowodnić, że w energii kinetycznej wiatru jest potencjał, który każdy z nas może wykorzystać, aby zbilansować swoje gospodarstwo domowe. Do tej pory energetyka wiatrowa kojarzy się z dużymi instalacjami, generującymi moc znacznie przekraczającą zapotrzebowanie jednego domu. Rolą innowacji jest zmniejszenie dystansu opłacalności z jakimi borykały się przydomowe elektrownie wiatrowe dotychczas. Chcielibyśmy przede wszystkim pokazać instalacje, które mogą zainteresować prosumentów i jak mam nadzieję, niebawem pojawić się w naszym krajobrazie.

Na ile zdaniem ekspertów NCBR można jeszcze zwiększyć efektywność kosztową małych elektrowni wiatrowych, aby stały się atrakcyjniejszą finansowo alternatywą dla prosumentów?

– Ostatnie badania pokazują, że średnia prędkość wiatrów występujących na terenie Polski zwiększa się. Jest to pokłosie zwiększonej emisji gazów cieplarnianych i wzrostu temperatury na globie. Te badania pokazują, że już teraz powinniśmy wypracowywać technologie, które staną się opłacalne wkrótce. Co więcej, gdy Wielkie Wyzwanie: Energia przybliży naszemu społeczeństwu gotowe rozwiązania małogabarytowych turbin wiatrowych, dodatkowo do kalkulacji finansowych należy doliczyć efekt skali zmniejszające koszty poszczególnych instalacji.

Kolejnym czynnikiem, który może przyczynić się do sukcesu rynkowego wiatraków, mogą być programy rządowe, wspierające transformację energetyczną. Widzę tutaj świetną analogię do programu Mój Prąd, który z pewnością zwiększył zainteresowanie panelami fotowoltaicznymi. Śmiało mogę powiedzieć, że program zadziałał jak katalizator i przekonał wiele osób, które cały czas się wahały.

Jednak najważniejszym czynnikiem, który ma wpływ na efektywność kosztową jest sama innowacja. Lateralne myślenie o problemie i wykorzystanie wiedzy w sposób nieszablonowy to mocna strona polskich innowatorów i naukowców. Liczę, że WWE to szansa na pokazanie rozwiązań, które do tej pory nie zobaczyły światła dziennego.

Budowę mikroinstalacji wiatrowych w Polsce utrudniają przepisy związane z maksymalną wysokością masztów, po przekroczeniu której inwestor musi liczyć się z większą biurokracją.

– Biurokracja jest niezależna od nas samych. Niemniej, to my decydujemy w jaki sposób chcemy zapewnić swojemu gospodarstwu domowemu energię. Jaki procent budżetu przeznaczymy na zakup prądu czy ciepła. I tutaj świadoma osoba pomyśli, że może część tych wydatków ograniczyć inwestując w OZE i magazyny energii. Tworząc pewien miks źródeł energii, możemy zlikwidować wydatki na energię, co więcej stać się miniproducentem energii.

Ograniczenia wysokościowe były pewnym czynnikiem, który skierował uwagę NCBR na turbiny małogabarytowe. Takie, które nie wymagają nadmiernego obciążenia administracyjnego. Rozwiązania, które można zakupić spakowane w kartonie i posiadając podstawowe umiejętności majsterkowicza, zamontować ją samemu.

Dodatkowym problemem w kontekście domowych zastosowań małych elektrowni wiatrowych może być hałas. Jak postrzegają ten problem eksperci NCBR i czy zostanie on uwzględniony w ocenie projektów?

– Hałas to poważny problem, który utrudnia upowszechnienie technologii wiatrowych. Szumy, które generują wiatraki często są słabo słyszalne, ale z pewnością oddziaływują na samopoczucie osób w bliskiej okolicy. Szczególnie jeśli są generowane przez dłuższy czas. Aby zmniejszyć uciążliwość potencjalnych produktów, jednym z kryterium oceny prototypów wytwarzanych na potrzeby WWE jest kryterium hałasu.

REKLAMA

Żaden prototyp nie może generować hałasu większego niż 50dB podczas pracy. Uczestnicy WWE są świadomi problemu i ich rozwiązania opierają się na właściwych kształtach elementów ruchomych oraz wypracowanej technologii tłumienia drgań.

Jak NCBR ocenia projekty, które dotychczas wpłynęły w konkursie, na ile są to ciekawe i różnorodne rozwiązania?

– Pierwszy etap selekcji przeszło 84 uczestników. Jestem bardzo podbudowany po obejrzeniu filmów z krótką prezentacją zespołów konstruktorskich oraz pomysłów rozwiązań turbin wiatrowych. Część to pomysły usprawniające istniejące rozwiązania, ale są także bardzo ciekawe pomysły, które należy jeszcze sprawdzić doświadczalnie. Nie chciałbym opisywać żadnego konkretnego pomysłu. Myślę, że najlepiej będzie przekonać się samemu i ujrzeć 40 prototypów na własne oczy już 14 sierpnia na PGE Narodowy. 10 uczestników będzie konkurować bezpośrednio ze sobą o główną nagrodę. Pozostałe 30 będzie można obejrzeć i porozmawiać z ich konstruktorami.

Na co zwycięzca konkursu będzie mógł wydać 1 milion złotych. Czy są tu jakieś ograniczenia jeśli chodzi o wydanie tych pieniędzy?

– Nagroda główna w wysokości 1 miliona złotych netto będzie należała do zwycięskiego zespołu. Nie ma tutaj żadnych ograniczeń i wytycznych co do przeznaczenia środków. Liczymy, że kwota ta posłuży do dopracowania prototypu, aby stał się gotowym produktem i ofertą na rynku. Należy tutaj nadmienić także o dodatkowej nagrodzie w kategorii wzornictwo. Ta nagroda będzie przyznawana uczestnikowi przez publiczność, którą zapraszamy na PGE Narodowy. Jednym z czynników sukcesu rynkowego jest wygląd i szeroko pojęte wzornictwo przemysłowe danego produktu. Polska marka potrafi być silną na tym polu i liczę, że zobaczymy nie tylko efektywne rozwiązania, ale również i efektowne.

Jakie będą dalsze działania NCBR jeśli chodzi o rozwój i komercjalizację zwycięskiej technologii. Jakie warunki współpracy NCBR chce zaproponować zwycięzcy? Czy na współpracę z NCBR i ewentualnie jaką mogą liczyć inne projekty?

– Formuła Wielkiego Wyzwania nie przewiduje dalszej bliskiej współpracy przy komercjalizacji prototypów. Zdobycie pierwszego miejsca oraz nagroda główna ma zwiększyć rozpoznawalność Zwycięzcy oraz umożliwić mu dopracowanie prototypu. Otwarte wydarzenie finałowe to szansa na bliższe poznanie konstruktorów oraz weryfikacja aż 10 rozwiązań. Każdy z nich będzie miał szansę na wejście na rynek. Prawa własności proponowanych rozwiązań pozostają przy ich autorach.

Czy w planach NCBR jest wspieranie również innych prokonsumenckich technologii?

– Narodowe Centrum Badań i Rozwoju analizuje trendy społeczne i naukowe, bazując na dokumentach unijnych, rozwoju technologii oraz pracach własnych. Proszę pamiętać, że inwestowanie w polską gospodarkę poprzez finansowanie projektów badawczo-rozwojowych jest realizowane przez NCBR od 2007 roku. To bardzo duża ilość informacji, która pokazuje nam, w których sektorach badawczych jesteśmy naprawdę w czołówce światowej.

Transformacja energetyczna jest czynnikiem, który wpłynął na realizację takich przedsięwzięć jak: Innowacyjna Biogazownia, Oczyszczalnia Przyszłości, Elektrociepłownia Przyszłości, Technologia Domowej Retencji, Budownictwo Efektywne Energetycznie i Procesowo, Magazynowanie Energii Elektrycznej, Magazynowanie Energii Ciepło i Chłód, Wentylacja Dla Szkół i Domów, Magazynowanie Wodoru. Wszystkie te inicjatywy, a tak naprawdę, rozwiązania uzyskane w ich rezultacie to po części rozwiązania prosumenckie. Przedsięwzięcia będą realizowane w formule zamówień przedkomercyjnych. 

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oferuje także wiele innych instrumentów w schemacie grantowym, które dostarczą odpowiedzi na problemy społeczne i ekonomiczne.

redakcja@gramwzielone.pl


© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.