WiseEuropa: finansowanie ze środków publicznych ma trzeciorzędne znaczenie dla OZE
Instytut WiseEuropa ocenia, że rozwój fotowoltaiki i odblokowanie inwestycji w farmy wiatrowe umożliwi głęboką przebudowę polskiego systemu energetycznego bez potrzeby zwiększania obecnej wartości inwestycji w OZE. WiseEuropa zapewnia jednocześnie, że finansowanie nie jest ograniczeniem dla znaczącej redukcji emisji w polskiej energetyce do roku 2035.
WiseEuropa w opublikowanym dzisiaj raporcie „Prąd Zmienny Panorama niskoemisyjnych inwestycji w energetyce” wylicza, że w 2019 r. w Polsce uruchomiono inwestycje w odnawialne źródła energii o wartości ponad 15 mld zł, natomiast w latach 2013-2019 na niskoemisyjne inwestycje energetyczne przeznaczono łącznie ok. 48 mld PLN, co pozwoliło na sfinansowanie instalacji odnawialnych o łącznej mocy 8,6 GW. Około 62% tych środków przeznaczono na farmy wiatrowe na lądzie, a 28% na projekty w obszarze fotowoltaiki.
Instytut podkreśla, że największą rolę w zwiększeniu udziału OZE w polskim bilansie energii elektrycznej odegrały prywatne przedsiębiorstwa energetyczne oraz firmy-prosumenci, które łącznie zbudowały 81% wszystkich mocy odnawialnych zainstalowanych w latach 2013-2019. Udział sektora publicznego oraz spółek energetycznych z udziałem Skarbu Państwa w budowie odnawialnych źródeł energii w latach 2013-2019 miał nie przekroczyć 15%.
Autorzy raportu wskazują, że dominującą rolę w finansowaniu technologii niskoemisyjnych ma kapitał pochodzący z sektora prywatnego, w tym przede wszystkim banków komercyjnych. W latach 2013-2019 odpowiadał on łącznie za ok. 83% wszystkich środków przeznaczonych na projekty odnawialne. Pozostałe 17% pochodziło z publicznych źródeł finansowania, w których główną rolę odgrywały środki europejskie – Fundusze Strukturalne UE oraz instrumenty dłużne Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
Maciej Bukowski, prezes WiseEuropa, współautor raportu, komentuje, że największy wpływ na rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce miało otoczenie regulacyjne.
– Finansowanie publiczne odgrywało rolę trzeciorzędną. Decydenci powinni więc porzucić przekonanie o kluczowej roli bezpośrednich dotacji z budżetu i środków unijnych dla powodzenia transformacji energetycznej. O wiele ważniejsze jest zapewnienie warunków sprzyjających mobilizacji środków prywatnych i gwarantujących inwestorom stabilne warunki działania – zapewnia Maciej Bukowski.
Prezes WiseEuropa podkreśla ponadto, że konieczne jest złagodzenie regulacji blokujących inwestycje w farmy wiatrowe, utrzymanie szybkiego tempa rozwoju fotowoltaiki oraz opracowanie stabilnych systemów wsparcia dla biogazowni, biomasy oraz małej energetyki wodnej, co w jego ocenie w pełni wpisywałoby się w logikę unijnego Planu odbudowy dla Europy.
WiseEuropa wzywa do zmiany założeń przygotowanego przez polski rząd Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu, oceniając, że dążenie do realizacji scenariusza zawartego w jego obecnej wersji będzie oznaczało „nieuzasadnione merytorycznie” ograniczenie skali inwestycji w sektorze o niemal połowę.
– Byłby to strategiczny błąd w obliczu kryzysu ekonomicznego spowodowanego pandemią i zobowiązań międzynarodowych Polski w zakresie redukcji emisji, zwłaszcza, że energia z wiatru i słońca jest konkurencyjna kosztowo i nadal tanieje, stopy oprocentowania kredytów są niskie, a rysujące się dotacje i środki zwrotne przewidziane w unijnym Funduszu Odbudowy bardzo wysokie – komentuje Zofia Wetmańska, analityczka WiseEuropa.
Autorzy raportu postulują m.in. pilne doprecyzowanie w polskim miksie energetycznym długoterminowej wizji transformacji energetyki do 2050 r. z określeniem roli energetyki jądrowej i gazowej oraz magazynowania energii (power-to-X, w tym elektroliza wodoru), z uwzględnieniem unijnych celów redukcji emisji CO2 do roku 2030, które zakładają spadek emisji o przynajmniej 50% względem roku 1990
WiseEuropa zaznacza też, że konieczne jest „odejście od fałszywego przekonania o konieczności bezpośredniego finansowania inwestycji ze środków publicznych oraz przede wszystkim w oparciu o spółki z udziałem Skarbu Państwa”.
W kontekście systemowego wspierania OZE, autorzy raportu wskazują na potrzebną stymulację na poziomie regulacyjnym i fiskalnym. W pierwszym przypadku WiseEuropa podkreśla konieczność odblokowania inwestycji w farmy wiatrowe na lądzie oraz przyspieszenia inwestycji w PV z wykorzystaniem systemu aukcyjnego i dalszego wsparcia prosumentów, a także zadbania o konkurencyjne regulacyjno-infrastrukturalne środowisko dla morskiej energetyki wiatrowej.
Raprot WiseEuopa „Prąd Zmienny Panorama niskoemisyjnych inwestycji w energetyce” jest dostępny pod tym linkiem.
redakcja@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
