Raport: nietrafione założenia dofinansowania z „Czystego powietrza”
Osiągnięcie istotnej poprawy jakości powietrza na terenach wiejskich bez wykorzystania odnawialnych źródeł energii jest niemożliwe – wnioskują autorzy najnowszego raportu przygotowanego na zlecenie Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. Oceniają przy tym, że do instalowania OZE mieszkańców terenów wiejskich nie zachęca w wystarczającym stopniu rządowy program „Czyste powietrze”.
Raport „Wykorzystanie potencjału OZE w walce ze smogiem na obszarach wiejskich” został przygotowany dla Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej przez Instytut badań nad bezpieczeństwem, klimatem i energią.
Autorzy raportu oceniają, że dzięki kompleksowej modernizacji budynków jednorodzinnych realne jest zredukowanie emisji benzo(a)piernu o 44 proc., pyłów PM2,5 o 22 proc. i pyłów PM10 o 23 proc. w skali całego kraju. Przy tym – co podkreśla się w raporcie – wymiana źródeł ciepła na zeroemisyjne może doprowadzić do znacznie lepszego poziomu redukcji benzo(a)piernu o 78 proc., pyłów PM 2,5 o 41 proc. i pyłów PM 10 o 40 proc., a osiągnięcie takich wyników redukcyjnych nie jest możliwe bez zastosowania OZE.
Kompleksowa modernizacja budynków daje możliwość zmiany źródła pozyskania ciepła, lecz wymaga dodatkowych preferencji dla źródeł odnawialnych. Obecnie rządowy program „Czyste powietrze” nie zachęca mieszkańców wsi do zmian urządzeń wytwarzania ciepła na technologie zeroemisyjne oparte na OZE – czytamy w raporcie przygotowanym przez Instytut badań nad bezpieczeństwem, klimatem i energią.
Autorzy raportu wskazują, że przyjęte w programie „Czyste powietrze” kryterium dochodowe w wykorzystaniu dotacji jest zbyt niskie, co ogranicza ilość potencjalnych beneficjentów i osłabia impuls ekonomiczny skłaniający do podejmowania kompleksowej termomodernizacji budynków i zmiany sposobu pozyskiwania ciepła.
Natomiast preferencyjne pożyczki w programie „Czyste powietrze”, z których można finansować instalację kolektorów słonecznych czy paneli fotowoltaicznych, które mogą dobrze uzupełniać się z pompą ciepła, zdaniem autorów, nie spełnią roli efektywnego narzędzia z powodu ograniczeń finansowych najbiedniejszych mieszkańców obszarów wiejskich.
Autorzy raportu rekomendują przy tym określenie docelowego modelu pozyskania ciepła na terenach wiejskich, który miałby bazować na cieple sieciowym lub energii elektrycznej, przy czym – co podkreśla się w raporcie, optymalnym modelem przy obecnym systemie regulacyjnym jest zastosowanie pomp ciepła w połączeniu z fotowoltaiką rozliczaną w systemie opustów.
W raporcie zwraca się ponadto uwagę na brak wypracowania odpowiednich praktyk w walce ze smogiem przez gminy wiejskie.
Gminy mogą pomagać swoim najbiedniejszym, starszym mieszkańcom w pozyskiwaniu środków w ramach programu „Czyste powietrze”, a następnie w ich wykorzystaniu. W tym obszarze nie sięgnięto do już funkcjonujących rozwiązań w innych krajach europejskich np. Francji, gdzie współpraca między instytucjami rządowymi i samorządem w zakresie termomodernizacji przebiega harmonijnie i efektywnie – czytamy w raporcie.
Tymczasem, jak wnioskują autorzy raportu, regulacje prawne dotyczące roli samorządu terytorialnego nie gwarantują jego aktywnej roli w walce ze smogiem oraz nie określają precyzyjnie ich roli w realizacji programu „Czyste powietrze”.
W raporcie wytyka się ponadto pomijanie w programie „Czyste powietrze” kwestii klastrów energii i spółdzielni energetycznych, które mogłyby stanowić istotną pomoc w rozwiązaniu problemu smogu na obszarach wiejskich, a ponadto wskazuje się na niedostrzeżenie możliwości wykorzystania biogazu pozwalającego, oprócz produkcji energii elektrycznej i ciepła, także na zagospodarowanie powstających w rolnictwie odpadów.
Link do raportu „Wykorzystanie potencjału OZE w walce ze smogiem na obszarach wiejskich” [PDF]
redakcja@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
