Nieuczciwe firmy już krążą. Kto może być operatorem Czystego Powietrza?
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej reaguje na działania firm, które podają się za operatorów programu Czystego Powietrza i używają w sposób nieuprawniony logotypów programu i instytucji publicznych. Przypomina, kto może być oficjalnym operatorem.
W ramach wznowionego 31 marca marca br. programu Czyste Powietrze w jego nowej odsłonie wprowadzono funkcję tzw. operatora programu. Jednym z priorytetów nowej edycji było bowiem ukierunkowanie pomocy na osoby zagrożone ubóstwem energetycznym. Takich beneficjentów mają wspierać operatorzy, których zadaniem jest pomoc w przejściu przez cały proces pozyskiwania i rozliczania dotacji.
Teraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przypomina, że tylko gminy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) są oficjalnymi operatorami programu Czyste Powietrze. Wobec tego prywatne firmy i osoby nie mają prawa przedstawiać się jako partnerzy programu ani posługiwać jego logotypami oraz logotypami NFOŚiGW i Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ).
Jak stwierdził NFOŚiGW, Czyste Powietrze, które ma pomagać mieszkańcom w poprawie efektywności energetycznej domów i wymianie nieefektywnych źródeł ciepła, staje się też polem działania nieuczciwych firm. Mają one oferować „darmowe” doradztwo, wyłudzając pełnomocnictwa i narzucając zawyżone ceny usług i urządzeń. Fundusz zaznacza, że często działania te są powiązane z nieuprawnionym użyciem logotypów programu i instytucji publicznych, co wprowadza mieszkańców w błąd.
Potrzebna reakcja gmin
Narodowy Fundusz w swoim komunikacie zaznacza, że gmina jako kluczowy partner programu powinna reagować na przypadki podszywania się pod instytucje publiczne, a także informować mieszkańców o ryzyku związanym z wyborem wykonawców, którzy namawiają do podpisywania umów w ramach programu Czyste Powietrze.
„Apelujemy o ostrożność wobec podmiotów, które powołują się na współpracę z NFOŚiGW czy MKiŚ. Zalecamy również, aby wszystkie spotkania związane z programem organizowane na terenie gminy były uprzednio weryfikowane pod kątem wiarygodności organizatora oraz prezentowanych treści. Pomieszczenia powinny być udostępniane wyłącznie firmom sprawdzonym, a wszelkie wątpliwości powinny być zgłaszane do NFOŚiGW i WFOŚiGW” – czytamy w komunikacie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Finansowanie operatorów programu
Gminy pełniące funkcję operatorów Czystego Powietrza mogą na takiej działalności zarobić. Narodowy Fundusz przeznaczył na ten cel w 20205 r. ponad 40 mln zł.
Rolą operatorów jest w programie jest pomoc mieszkańcom w uzyskaniu dofinansowania i wymianie nieefektywnych źródeł ciepła. Zadania operatorów zostały podzielone na dwa etapy i za każdy ma być wypłacane odrębne wynagrodzenie w formie ryczałtu – odpowiednio 500 zł i 1200 zł. Łącznie za za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania gmina może otrzymać 1700 zł.
Pierwszy etap obejmuje następujące zadania operatorów:
- dotarcie do mieszkańców wymagających wsparcia,
- przedstawienie dostępnych rozwiązań w ramach programu,
- ocena możliwego poziomu dofinansowania,
- pomom w wyborze audytorów i wykonawców,
- wsparcie przy wypełnianiu wniosków o dofinansowanie.
Drugi etap obejmuje m.in.:
- pomoc w realizacji umowy i rozliczeniu projektu,
- wsparcie przy wyborze wykonawców,
- pomoc w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do rozliczenia przedsięwzięcia.
Więcej na temat procedury zgłoszeń i umów operatorskich można przeczytać w artykule: Gminy mogą zostać operatorami programu Czyste Powietrze – ruszył nabór.
Ryzyko zaangażowania podwykonawców
Już miesiąc temu NFOŚiGW ostrzegał gminy zaangażowane w program Czyste Powietrze przed potencjalnym ryzykiem w przypadku zlecania całości lub części działań wykonawcom zewnętrznym. Podkreślono wówczas, że powierzanie obowiązków operatorskich osobom lub firmom, które jednocześnie oferują usługi wykonawcze w ramach programu, „wiąże się z ryzykiem konfliktu interesów, braku transparentności, a nawet potencjalnych nadużyć”. Przy czym to wciąż gmina pełniąca funkcję operatora ponosi pełną odpowiedzialność za realizację zadań wynikających z porozumienia operatorskiego.
Więcej informacji na temat nowej odsłony programu Czyste Powietrze i aktualnych warunków dofinansowania znajduje się w artykule: To kluczowa zmiana w Czystym Powietrzu. Bez tego nie będzie dofinansowania.
Barbara Blaczkowska
barbara.blaczkowska@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
