Podkarpackie gminy opracują nowoczesne systemy zarządzania energią

Pięć podkarpackich samorządów – Rzeszów, Dębica, Mielec, Krosno i Zagórz – realizuje pilotażowe działania w ramach projektu LIFE „Podkarpackie – żyj i oddychaj”. Celem inicjatywy jest opracowanie skutecznych modeli zarządzania energią, które przyczynią się do ograniczenia zużycia energii oraz obniżenia kosztów funkcjonowania budynków publicznych. Projekt wspierany jest ze środków unijnych i krajowych.

W projekcie LIFE uczestniczy blisko 60 gmin z regionu, z których pięć – o zróżnicowanej strukturze i potrzebach – zostało wybranych do opracowania indywidualnych koncepcji zarządzania energią. Jak informuje Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, rozwiązania te będą mogły zostać wdrożone w pozostałych samorządach regionu.

W każdej z gmin pilotażowych powstały zespoły ds. zarządzania energią, które realizują działania wspierane merytorycznie przez specjalistów ze Stowarzyszenia im. prof. K. Żmijewskiego oraz Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego.

REKLAMA

Unijny program LIFE

LIFE (L’Instrument Financier pour l’Environnement – Finansowy Instrument na rzecz Środowiska) to program finansowy Unii Europejskiej, który wspiera działania na rzecz ochrony środowiska, klimatu oraz zrównoważonego rozwoju. Jest to jeden z najważniejszych instrumentów finansowych UE służących realizacji polityki ekologicznej i klimatycznej.

Obecna edycja projektu utworzonego w 1992 r. obowiązuje na lata 2021–2027. Budżet LIFE to ponad 5,4 mld euro w całym okresie.

W ramach programu LIFE wspierane są projekty dotyczące ochrony przyrody, poprawy jakości środowiska, działań na rzecz łagodzenia zmian klimatu i inwestycji w czystą energię. W projektach uczestniczyć mogą m.in. samorządy, organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, uczelnie oraz przedsiębiorstwa z krajów członkowskich UE.

LIFE na Podkarpaciu

Prowadzony na Podkarpaciu projekt „LIFE – Podkarpackie: żyj i oddychaj” jest regionalną inicjatywą realizowaną w ramach programu LIFE. Jej celem jest m.in. poprawa jakości powietrza, promowanie odnawialnych źródeł energii oraz wspieranie efektywnego zarządzania energią w gminach województwa podkarpackiego. Projekt umożliwia finansowanie m.in. audytów energetycznych, inwestycji w OZE oraz tworzenia strategii energetycznych i rozwiązań wspierających zrównoważony rozwój lokalnych społeczności.

Nad efektywnymi systemami zarządzania energią na Podkarpaciu pracuje pięć samorządów wybranych do energetycznego pilotażu z 60 podkarpackich samorządów biorących udział w projekcie LIFE: Rzeszów, Dębica, Mielec, Krosno i Zagórz.

Analiza danych i inwestycje w OZE

W Rzeszowie działa zespół zajmujący się monitorowaniem zużycia energii w obiektach miejskich. System informatyczny analizuje dane z faktur i wskazuje miejsca wymagające interwencji. Miasto inwestuje również w odnawialne źródła energii – instalacje fotowoltaiczne funkcjonują już na ponad 80 miejskich budynkach. Planowane są także audyty energetyczne w placówkach oświatowych.

Testowanie rozwiązań w MOSiR

Dębica z kolei wykorzystuje udział w projekcie LIFE do przeprowadzenia audytów energetycznych oraz testowania kompleksowych rozwiązań w modernizowanym kompleksie MOSiR. Instalowane są tam m.in. panele fotowoltaiczne, pompy ciepła i urządzenia kogeneracyjne, a całość ma być zarządzana przez system automatyki energetycznej. Doświadczenia z tego obiektu posłużą do wdrażania podobnych rozwiązań w innych częściach miasta.

REKLAMA

Kompleksowa inwentaryzacja budynków

Mielecki doradca ds. zarządzania energią prowadzi przeglądy techniczne miejskich budynków z wykorzystaniem specjalnych formularzy oceny. Zebrane dane posłużą do wdrażania aplikacji SEMS, która umożliwi bieżący monitoring zużycia i produkcji energii. Jak zapowiada Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, aplikacja będzie rozwijana również z myślą o mieszkańcach i lokalnych przedsiębiorcach.

Konsekwentna polityka energetyczna

Krosno, które już od 2021 r. prowadzi działania w ramach Krośnieńskiego Klastra Energii, dzięki projektowi LIFE rozszerzyło swoje działania o dodatkowe wsparcie kadrowe i finansowe. Jak informuje Urząd Miasta Krosna, w ramach projektu analizowany jest stan techniczny budynków miejskich, co pozwoli na zaplanowanie dalszych działań, takich jak termomodernizacja czy instalacja odnawialnych źródeł energii.

Kamil Wróblewski, doradca ds. zarządzania energią z UM Krosno, podaje, że udział w projekcie LIFE umożliwił zatrudnienie doradców, którzy wspierają miejskie jednostki w zakresie optymalizacji kosztów oraz zakupu energii i gazu, co pozwala maksymalnie wykorzystać szanse, jakie daje ten projekt.

Obecnie trwają także przygotowania do audytów energetycznych pierwszych budynków oraz działania w ramach grupy zakupowej energii. Samorząd liczy, że dzięki projektowi poprawi efektywność energetyczną i zwiększy niezależność energetyczną miasta.

Spółdzielnia energetyczna na horyzoncie

W Zagórzu natomiast trwają zaawansowane prace nad powołaniem spółdzielni energetycznej. Przygotowano już statut oraz niezbędne dokumenty, a rada miejska podjęła uchwałę o przystąpieniu gminy do nowego podmiotu. Jak wynika z informacji Urzędu Miasta Zagórz, członkami spółdzielni mają być lokalne instytucje, a produkowana przez gminę energia z PV ma być efektywnie zagospodarowana dzięki mechanizmowi współdzielenia zasobów.

Projekt LIFE „Podkarpackie – żyj i oddychaj” potrwa do 2027 r. Opracowane modele zarządzania energią mają stać się punktem odniesienia dla pozostałych gmin województwa.

Trwa nabór do LIFE

Pod koniec kwietnia Komisja Europejska opublikowała nowe zaproszenia do składania wniosków o dofinansowanie w naborach do programu LIFE. Jego budżet wynosi 600 mln euro.

Wnioski można składać do 23 września 2025 r. Szerzej na ten temat pisaliśmy w artykule: Rusza nabór w europejskim programie z budżetem 600 mln euro.