Polityka energetyczna na Bałtyku w ścisłej współpracy ośmiu państw. Jest memorandum

W Warszawie odbyło się kluczowe spotkanie grupy Baltic Energy Market Interconnection Plan (BEMIP). Państwa regionu Morza Bałtyckiego wraz z Komisją Europejską wyznaczyły nowe kierunki wspólnej polityki energetycznej.

Zaktualizowane memorandum podpisane zostało przez przedstawicieli: Polski, Danii, Estonii, Finlandii, Litwy, Łotwy, Szwecji, Niemiec oraz Norwegii jako obserwatora. Rozszerza ono dotychczasowy zakres współpracy w odpowiedzi na dynamiczne wyzwania geopolityczne i klimatyczne.

Plan BEMIP powstał w 2008 r., by integrować rynki energii elektrycznej i gazu w regionie Morza Bałtyckiego oraz zakończyć ich izolację energetyczną. Z biegiem lat jego zakres stopniowo się poszerzał. Obecna aktualizacja memorandum stanowi znaczący krok naprzód: obejmuje m.in. dekarbonizację sieci gazowych (w tym rozwój technologii wodorowych i biometanowych), morską energetykę wiatrową, bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej – również w kontekście zagrożeń cybernetycznych – oraz rozwój technologii CCS/CCU (wychwytywania i składowania/wykorzystania CO2).

REKLAMA

Potrzebna współpraca transgraniczna

Zaktualizowane memorandum ma również wzmocnić struktury zarządzania inicjatywą. Ponadto wprowadzono mechanizm regularnej aktualizacji planu działań, co ma zapewnić elastyczność i sprawność w reagowaniu na zmieniające się warunki.

Jak podkreśliła minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, Morze Bałtyckie odgrywa dziś kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego całej Unii Europejskiej, ale zarazem staje się coraz bardziej wymagającym obszarem działania.

– Tylko zintegrowana współpraca regionalna pozwoli skutecznie odpowiedzieć na zagrożenia i zrealizować cele klimatyczne – podkreśliła szefowa polskiego resortu klimatu.

Baltic Offshore Grid Initiative – Bałtycka sieć przyszłości

Równolegle z podpisaniem nowego memorandum BEMIP zaprezentowano również wspólne strategiczne wytyczne w ramach inicjatywy Baltic Offshore Grid Initiative (BOGI). Opracowany przez operatorów systemów przesyłowych z ośmiu krajów regionu (Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Łotwa, Litwa, Polska, Szwecja) dokument ma na celu przyspieszenie rozwoju morskich farm wiatrowych oraz skoordynowane planowanie transgranicznej infrastruktury przesyłowej.

REKLAMA

Potencjał energetyczny Morza Bałtyckiego szacowany jest na około 93 GW, podczas gdy obecnie wykorzystywane jest niespełna 5 GW. Zgodnie z założeniami BOGI konieczne jest nie tylko zwiększenie skali inwestycji, ale również ich lepsze rozmieszczenie i synchronizacja z krajowymi systemami przesyłowymi. Analizowane są m.in. kwestie efektu cienia między turbinami (tzw. wake effect) oraz sposoby optymalizacji produkcji energii, jak i zapewnienia stabilnych źródeł finansowania w kontekście globalnych zawirowań rynkowych.

Litewski operator Litgrid wskazuje, że jednym z priorytetów jest ściślejsze planowanie regionalne oraz aktywne zaangażowanie inwestorów prywatnych, czemu sprzyjać mają ukierunkowane mechanizmy wsparcia ze strony Unii Europejskiej.

Synchronizacja przesyłu

Podczas warszawskiego spotkania przypomniano także o osiągnięciach ostatnich miesięcy – m.in. zakończonej sukcesem synchronizacji sieci elektroenergetycznych Litwy, Łotwy i Estonii oraz rozwoju połączeń międzysystemowych. Obok morskiej energetyki wiatrowej jako filary przyszłości wskazywano rozwój korytarzy wodorowych (m.in. inicjatywa Nordic–Baltic Hydrogen Corridor) oraz inwestycje w inteligentną infrastrukturę przesyłową, która pozwoli dostarczać energię odnawialną do rynków docelowych w sposób stabilny i efektywny.

Zacieśnienie współpracy w ramach BEMIP oraz nowe działania w ramach BOGI świadczą o chęci zmiany dotychczasowego modelu – z pojedynczych projektów na systemowe, zintegrowane podejście do zarządzania energią w regionie.

Katarzyna Poprawska-Borowiec

katarzyna.borowiec@gramwzielone.pl