Mniej nowych magazynów energii u prosumentów. Duży skok w magazynach sieciowych
Po rekordowym roku 2023 dla europejskiego sektora domowych baterii w 2024 r. inwestycje w tym segmencie magazynowania energii nieco zwolniły. W zeszłym roku wyraźny wzrost inwestycji w Europie zanotował natomiast segment największych sieciowych baterii. Więcej magazynów zainstalowano także w obiektach komercyjnych i przemysłowych.
Europejskie stowarzyszenie branży fotowoltaicznej SolarPower Europe (SPE) w czasie trwających w Monachium targów Intersolar Europe publikuje swoje kluczowe raporty. Dzień po prezentacji flagowego raportu poświęconego inwestycjom w sektorze fotowoltaiki SPE zaprezentowało raport opisujący kondycję europejskiego sektora magazynów energii.
Analitycy SolarPower Europe policzyli, że w zeszłym roku w 27 krajach Unii Europejskiej zainstalowane zostały bateryjne magazyny energii o łącznej pojemności 21,9 GWh. Jeszcze w 2020 r. w Europie powstały magazyny energii o pojemności wynoszącej jedynie 2,3 GWh, w 2021 r. przybyło 4,2 GWh, w 2022 r. zainstalowano 10,4 GWh, a w 2023 r. pojemność bateryjnych magazynów wzrosła już o 19,1 GWh.
3 miliony domowych baterii w 3 lata
Zeszłoroczny rekord został osiągnięty mimo 11-procentowego spadku inwestycji w segmencie domowych magazynów energii. Po kryzysie energetycznym z 2022 r. wywołanym rosyjską inwazją na Ukrainę – i rekordowym wzroście cen gazu i energii elektrycznej na europejskich rynkach – gospodarstwa domowe w UE zaczęły zwracać większą uwagę na potrzebę uniezależnienia się od zewnętrznych dostaw energii. Wzrosły inwestycje w takie urządzenia jak domowe instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła i magazyny energii.
Najlepszy jak dotychczas dla europejskiego sektora prosumenckich, domowych magazynów energii okazał się rok 2023. W Europie zainstalowano wtedy domowe baterie o łącznej pojemności 12,2 GWh, co było niemal dwukrotnie lepszym wynikiem niż osiągnięty rok wcześniej. Zeszły rok był pod tym względem słabszy. Pojemność domowych magazynów energii w UE zwiększyła się w tym czasie o 8,8 GWh.
Wyłącznie w 2023 r. w Europie przyłączono do sieci łącznie 1,3 miliona domowych baterii, natomiast w latach 2022-2024 liczba magazynów energii w europejskich domach wzrosła o 3 miliony. SolarPower Europe podkreśla, że taki wynik został osiągnięty mimo problemów z dostępem do urządzeń, wynikających z popandemicznych problemów z logistyką przy jednoczesnym ogromnym wzroście popytu na magazyny energii.
Jak szacuje SolarPower Europe, europejskie gospodarstwa domowe, które posiadają magazyny energii, mogą dzięki nim zaoszczędzić na rachunkach za prąd nawet 2,4 tys. euro w skali roku, a dzięki dostępnym dotacjom i z powodu wysokich cen energii elektrycznej z sieci zwrot z inwestycji jest możliwy w ciągu pierwszych 6 lat użytkowania magazynów.
W latach 2024 i 2025 ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych znacznie spadły, ale nadal są wyższe niż przed pandemią. Na wszystkich czterech największych rynkach magazynowania ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych nadal przewyższają średnią europejską, przy czym Niemcy odnotowały najwyższe ceny energii w 2025 r. (41 eurocentów/kWh). Ten utrzymujący się sygnał cenowy nadal napędza popyt na instalacje fotowoltaiczne i magazyny wśród gospodarstw domowych, choć na niższych poziomach – komentuje SolarPower Europe.
Popyt na duże magazyny energii wystrzelił
W przeciwieństwie do segmentu domowych magazynów energii, który w zeszłym roku zanotował pewne spowolnienie, rok 2024 okazał się kolejnym rekordowym rokiem dla segmentu dużych sieciowych magazynów, których zadaniem jest wspieranie sieci dystrybucyjnych i przesyłowych oraz działalność na hurtowych rynkach energii.
Granicę 1 GWh rocznych instalacji europejski segment sieciowych magazynów energii przekroczył w 2021 r. (zainstalowano wówczas magazyny o pojemności 1,2 GWh). Kolejne lata to wyraźne przyspieszenie. Zainstalowano w nich kolejno: 2022 – 3,1 GWh, 2023 – 4,9 GWh, 2024 – 8,8 GWh.
W ostatnich latach systematycznie rósł, ale już nie w takim tempie jak magazyny sieciowe, segment magazynów instalowanych „za licznikiem” w obiektach komercyjnych i przemysłowych. Granicę 1 GWh rocznych instalacji ten segment osiągnął w roku 2022. W 2023 r. w Unii Europejskiej powstały tego rodzaju magazyny o pojemności 1,9 GWh, a w zeszłym roku zainstalowano 2,2 GWh.
Jak tłumaczy SolarPower Europe, obecnie europejskie firmy inwestują w magazyny, aby zmaksymalizować własne zużycie energii z paneli fotowoltaicznych, unikać opłat za szczytowe zużycie energii oraz zmniejszyć zależność od zapasowych generatorów Diesla. Dodatkowo energia słoneczna i magazynowanie pomagają przedsiębiorstwom osiągać cele związane ze zrównoważonym rozwojem, redukując ślad węglowy ich działalności. Wreszcie potrzebę magazynowania energii i optymalizacji autokonsumpcji prądu produkowanego na miejscu z OZE wzmacnia elektryfikacja procesów produkcyjnych, ogrzewania oraz floty transportowej.
Z raportu SPE wynika, że na koniec 2024 r. całkowita pojemność bateryjnych magazynów energii w Europie wrosła do 61,1 GWh, w tym wyłącznie w 27 krajach Unii Europejskiej wynosiła 49,1 GWh. Tymczasem jeszcze w 2015 r. skumulowana pojemność bateryjnych magazynów na naszym kontynencie była na poziomie zaledwie zaledwie 300 MWh.
Niemcy liderem dzięki inwestycjom prosumentów
Ze zeszłoroczny wzrost inwestycji w magazyny energii w Europie odpowiadały przede wszystkim Niemcy i Włochy, które zainstalowały odpowiednio 6,2 GWh i 6 GWh nowych pojemności. Trzecia była Wielka Brytania z wynikiem 2,9 GWh, a w pierwszej piątce były jeszcze Austria (1,1 GWh) i Szwecja (1 GWh).
Pozycję lidera europejskiego rynku magazynowania energii za zeszły rok Niemcy zawdzięczają przede wszystkim segmentowi prosumenckiemu. Udział domowych magazynów energii w całkowitej pojemności magazynów, które w 2024 r. zainstalowali nasi sąsiedzi, wyniósł aż 79% (4,9 GWh). Niemiecki rynek domowych magazynów energii zanotował jednak w zeszłym roku 12-procentowy spadek nowych zdolności magazynowania energii. Jak podkreśla SolarPower Europe, było to związane ze spadkiem inwestycji w domowe instalacje fotowoltaiczne, który w 2024 r. wyniósł w Niemczech 14%. Za ten spadek miały odpowiadać, według SPE, malejące ceny energii z sieci, niepewność regulacyjna, a także wysokie koszty kredytów dla gospodarstw domowych.
Włosi wiceliderem dzięki segmentowi „Utility”
Drugi kraj w rankingu największych rynków magazynowania energii w Europie w 2024 r., czyli Włochy, swoją pozycję zawdzięczał segmentowi sieciowych magazynów określanemu przez SPE jako segment „utility”. Wobec spadku inwestycji w baterie dla domów (-19%), firm i przemysłu (-70%), inwestycje w segmencie sieciowym we Włoszech wzrosły w zeszłym roku do poziomu 3,4 GWh. SolarPower Europe podkreśla jednak, że inwestycje w tym segmencie muszą przyspieszyć, aby realne stało się osiągnięcie celu wyznaczonego przez włoskiego operatora systemu przesyłowego Terna, który do 2030 r. chce mieć w swoim systemie sieciowe magazyny o łącznej pojemności 58 GWh.
Segment „utility” przyczynił się także w głównej mierze do trzeciej pozycji w rankingu SolarPower Europe, którą zajęła Wielka Brytania. Z ogólnej pojemności magazynów na poziomie 2,9 GWh, uruchomionych na Wyspach w zeszłym roku, aż 2 GWh stanowiły największe, sieciowe magazyny. Brytyjczycy dołożyli w 2024 r. w tym segmencie jednak o 1 GWh mniej pojemności magazynowej niż rok wcześniej – mimo ogromnego portfela rozwijanych projektów, co SPE tłumaczy opóźnieniami w procesach przyłączeniowych.
Czwarta w zestawieniu Austria zawdzięczała natomiast swój zeszłoroczny wynik (1,1 GWh) – podobnie jak Niemcy – segmentowi domowych magazynów, w którym Austriacy uruchomili w 2024 r. w sumie 880 MWh nowych pojemności. Jednak w przeciwieństwie do Niemiec Austria w zeszłym roku zwiększyła inwestycje w domowe magazyny – o 13% rok do roku.
W zamykającej pierwszą piątkę Szwecji, z wynikiem 1 GWh, zeszłoroczny rozwój pojemności bateryjnych magazynów energii rozłożył się mniej więcej po równo na wszystkie trzy segmenty (domowy, C&I i utility) – w każdym Szwedzi uruchomili w zeszłym roku po około 350 MWh bateryjnych magazynów.
Optymistyczna prognoza na 2025
SolarPower Europe liczy, że 2025 r. okaże się jeszcze lepszy pod względem inwestycji w magazyny energii w Europie. Analitycy SPE szacują tegoroczny wzrost na 29,7 GWh, co byłoby wynikiem o 36% lepszym od wzrostu z zeszłego roku.
Za 55% tegorocznego wzrostu ma odpowiadać segment „utility”, którego udział w zeszłorocznym wzroście wyniósł 40%. Do tego segment domowy ma osiągnąć 33-procentowy udział – o 17 pkt proc. niższy od udziału z 2024. Z kolei udział segmentu C&I ma wynieść 12% wobec udziału na poziomie 10% w zeszłym roku.
Pomimo globalnych kryzysów geopolitycznych, niestabilnych rynków energii, uzależnienia od importu paliw kopalnych, wyzwań gospodarczych i obaw o konkurencyjność nasz średni scenariusz przewiduje, że wdrażanie magazynów energii przyspieszy w 2025 r. Priorytet bezpieczeństwa energetycznego, integracja większych ilości odnawialnych źródeł energii, silne zobowiązania klimatyczne, korzystna ekonomia magazynów energii w porównaniu do tradycyjnych źródeł energii, a także nowe formy wsparcia i źródła przychodów to czynniki wskazujące na falę wdrożeń magazynów w Europie, której nie da się zatrzymać – ocenia SolarPower Europe.
Piotr Pająk
piotr.pajak@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
