Przybywa gmin operatorów Czystego Powietrza. Gdzie jest największe zainteresowanie?
Operatorzy programu Czyste Powietrze to nowość wprowadzona w jego tegorocznej odsłonie. Mają oni wspierać przyszłych beneficjentów w przejściu przez proces pozyskiwania i rozliczania dotacji. Choć pojawiły się próby nielegalnego wyłudzania pełnomocnictw, to systematycznie przybywa również gmin (oficjalnych operatorów) zainteresowanych tą rolą.
Gminni operatorzy programu Czyste Powietrze mają być bezpośrednim wsparciem dla mieszkańców w pozyskiwaniu dotacji na termomodernizację domów i wymianę źródeł ciepła w programie Czyste Powietrze. Nabór wniosków o dofinansowanie w obecnej edycji ruszył 31 marca br.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przypomina, że 85% gmin w kraju prowadzi gminne punkty konsultacyjno‐informacyjne (PKI), które można wykorzystać do wsparcia mieszkańców chcących uzyskać dofinansowanie. Fundusz niedawno podkreślał również, że tylko gminy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) są oficjalnymi operatorami programu Czyste Powietrze.
Komunikat NFOŚiGW był efektem pojawienia się przypadków prywatnych firm i osób przedstawiających się jako partnerzy programu i nielegalnie posługujących logotypami NFOŚiGW oraz wojewódzkich funduszy. Miało to służyć według NFOŚiGW wyłudzaniu pełnomocnictw i narzucaniu zawyżonych cen usług i urządzeń.
Ponad połowa gmin zgłoszona do programu
Tuż przed uruchomieniem obecnego naboru NFOŚiGW podawał, że do pełnienia zadań operatorów zgłosiło się do tego czasu 950 gmin. Jak poinformował nas teraz NFOŚiGW, do połowy maja łączna liczba zgłoszonych deklaracji przystąpienia do porozumienia operatorskiego (w tym również podpisanych) wzrosła do 1262. To oznacza, że już ponad 50% gmin w Polsce zgłosiło chęć zawarcia takiej umowy. Podpisanych porozumień na 15 maja br. było 1048.
Według informacji przekazanych nam przez NFOŚiGW największe zainteresowanie realizacją zadań operatora wykazują gminy z województwa podkarpackiego.
Wynagrodzenie dla gmin
Za wykonywanie zadań w ramach działalności operatorskiej w programie Czyste Powietrze gminom przysługuje wynagrodzenie. Na finansowanie operatorów w 2025 r. NFOŚiGW przeznaczył ponad 40 mln zł.
Zadania operatorów podzielono na dwa etapy, za które gminy otrzymają – od każdego beneficjenta – odpowiednio 500 zł oraz 1200 zł. Łącznie więc za skuteczne wsparcie beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania gmina może otrzymać 1700 zł.
W pierwszym etapie operatorzy mają następujące zadania:
- dotarcie do mieszkańców wymagających wsparcia,
- przedstawienie dostępnych rozwiązań w ramach programu,
- ocena możliwego poziomu dofinansowania,
- pomoc w wyborze audytorów i wykonawców,
- wsparcie przy wypełnianiu wniosków o dofinansowanie.
Drugi etap obejmuje m.in.:
- pomoc w realizacji umowy i rozliczeniu projektu,
- wsparcie przy wyborze wykonawców,
- pomoc w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do rozliczenia przedsięwzięcia.
Nabór operatorów trwa
Jak podaje Fundusz, proces podpisywania deklaracji wciąż trwa, podobnie jak nabór na operatorów. Jednocześnie NFOŚiGW podkreśla, że w gminach, które nie przystąpiły do porozumienia operatorskiego, funkcję operatora pełni właściwy miejscowo WFOŚiGW.
Niedawno Narodowy Fundusz apelował do gmin w związku z przypadkami podszywania się pod instytucje publiczne nieuczciwych firm, które miały namawiać do podpisywania umów w ramach programu Czyste Powietrze. „Apelujemy o ostrożność wobec podmiotów, które powołują się na współpracę z NFOŚiGW czy MKiŚ. Zalecamy również, aby wszystkie spotkania związane z programem organizowane na terenie gminy były uprzednio weryfikowane pod kątem wiarygodności organizatora oraz prezentowanych treści” – przekazano w komunikacie.
Wcześniej natomiast NFOŚiGW wydał dla gmin operatorów zaangażowanych w Czyste Powietrze ostrzeżenie dotyczące ewentualnego podzlecania zadań. Fundusz podkreślał wówczas, że powierzanie obowiązków operatorskich osobom lub firmom, które jednocześnie oferują usługi wykonawcze w ramach programu, „wiąże się z ryzykiem konfliktu interesów, braku transparentności, a nawet potencjalnych nadużyć”.
Barbara Blaczkowska
barbara.blaczkowska@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
