Oszukani w Czystym Powietrzu potrzebują wsparcia. Pierwszy pomoże WFOŚiGW w Opolu

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu oraz Opolska Izba Adwokacka zawarły porozumienie, którego celem jest pomoc osobom oszukanym przez pośredników w programie Czyste Powietrze. W regionie odnotowano liczne przypadki niewywiązania się firm z realizacji inwestycji, mimo że beneficjenci programu otrzymali już dotacje. Eksperci apelują o podjęcie podobnych działań na poziomie ogólnopolskim, m.in. o wstrzymanie windykacji beneficjentów. 

Jak wylicza wojewódzki fundusz w Opolu, na terenie województwa opolskiego zidentyfikowano ponad 150 przypadków, w których beneficjenci programu mogą być zmuszeni do zwrotu przyznanych dotacji. Wartość jednej dotacji wynosiła od 55 tys. zł do ponad 65 tys. zł, a w niektórych przypadkach, po doliczeniu odsetek, kwota ta sięgała nawet 100 tys. zł.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli inwestycja nie została zrealizowana, fundusz ma obowiązek wypowiedzenia umowy i zażądania zwrotu wypłaconych środków wraz z odsetkami.

REKLAMA

Porady prawne dla oszukanych beneficjentów

W odpowiedzi na skalę problemu WFOŚiGW w Opolu we współpracy z Opolską Izbą Adwokacką uruchamia punkt bezpłatnych porad prawnych. Pomoc będzie dostępna raz w tygodniu w siedzibie funduszu w Opolu, począwszy od 25 lipca.

Dziekan Opolskiej Izby Adwokackiej, Łukasz Wójcik, wskazał, że w wielu przypadkach możliwe będzie zakwestionowanie umów lub pełnomocnictw, jeśli doszło do działań noszących znamiona przestępstwa. Zapowiedział również możliwość dochodzenia odpowiedzialności karnej i finansowej wobec nieuczciwych pośredników.

Osoby zainteresowane skorzystaniem z pomocy prawnej mogą umawiać się na wizyty za pośrednictwem strony internetowej WFOŚ lub telefonicznie. Inicjatywa ma na celu ograniczenie negatywnych skutków, jakie dotknęły osoby poszkodowane w wyniku nieuczciwych praktyk pośredników.

Apel branży o systemową pomoc

Andrzej Guła, współzałożyciel Polskiego Alarmu Smogowego (PAS), zaapelował na platformie X o pilne działania na poziomie krajowym. Wskazał na konieczność powołania centrum pomocy dla pokrzywdzonych beneficjentów i uruchomienia ogólnopolskiej infolinii. Zwrócił również uwagę, że wielu oszukanych nie tylko nie otrzymało wsparcia, ale zostało z długami, których nie są w stanie spłacić.

Guła podkreślił, że pełna skala problemu nie jest jeszcze znana, ale tylko w 2024 r. w trzeciej grupie beneficjentów, gdzie pojawiły się nieprawidłowości, przyjęto wnioski o łącznej wartości przekraczającej 11 mld zł. Stanowi to ponad 60% budżetu programu Czyste Powietrze w bieżącym roku.

REKLAMA

Apelował nie tylko o ochronę uczciwych beneficjentów, ale także o ochronę uczciwych wykonawców, którzy ponoszą konsekwencje zbiorowej odpowiedzialności.

– Wiele uczciwych firm traci płynność finansową, bo fundusze nie rozliczają dotacji, które powinny być już dawno rozliczone, a to nakręca spiralę – będą bankructwa i kolejne windykacje – czytamy we wpisie Andrzeja Guły na X.

Reakcja funduszu i rządu

W odpowiedzi na pojawiające się głosy, Bartłomiej Orzeł, były pełnomocnik rządu ds. programu Czyste Powietrze, w swoim wpisie na platformie X poinformował, że jeden z wojewódzkich funduszy otrzymał polecenie wstrzymania windykacji wobec oszukanych beneficjentów. Informację tę jednak zdementował Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), informując, że takie pisma nie zostały dotąd rozesłane.

NFOŚiGW zapewnił, że wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwem Sprawiedliwości oraz Prokuraturą Krajową prowadzi prace nad rozwiązaniami prawnymi, które pozwolą wojewódzkim funduszom działać elastycznie w przypadku nienależytego wykorzystania dofinansowania – zwłaszcza gdy beneficjent padł ofiarą przestępstwa.

W ramach przygotowywanych przepisów rozważana jest m.in. możliwość zawieszania obowiązku zwrotu środków, jeśli toczy się postępowanie karne w związku z nieuczciwymi działaniami pośredników. Proponowane rozwiązania mają jak najszybciej trafić na ścieżkę legislacyjną.

Nadchodzące zmiany w programie

Wśród postulatów organizacji społecznych znajduje się także włączenie ośrodków pomocy społecznej do realizacji programu, aby skutecznie chronić najuboższych beneficjentów przed nieuczciwymi praktykami. Zmiany te powinny znaleźć odzwierciedlenie w nowej edycji programu Czyste Powietrze, nad którą trwają obecnie prace.

Katarzyna Poprawska-Borowiec

katarzyna.borowiec@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.