KE z nowymi wytycznymi dla państw członkowskich: trzy filary transformacji energetycznej UE

W ramach działań zmierzających do obniżenia kosztów dostaw energii elektrycznej i zwiększenia ich przystępności dla obywateli Unii Europejskiej Komisja Europejska opublikowała nowe wytyczne dla państw członkowskich. Dokumenty te mają ułatwić wdrażanie innowacyjnych technologii odnawialnych źródeł energii, rozwój infrastruktury sieci i magazynowania oraz wprowadzenie nowoczesnych taryf sieciowych.

Wysokie koszty energii w Europie wynikają w dużej mierze z uzależnienia od importowanych paliw kopalnych. Zwiększenie udziału energii odnawialnej ma pomóc w obniżeniu kosztów dla gospodarstw domowych i przemysłu. Szybka transformacja energetyczna i rozwój infrastruktury są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz pełnej integracji rynku.

Rekomendacje i trzy dokumenty pomocnicze mają wspierać wdrażanie zrewidowanej Dyrektywy o odnawialnych źródłach energii oraz reformy rynku energii elektrycznej. Inicjatywa ta wpisuje się w opublikowany wcześniej „Plan działań na rzecz przystępnej energii”, mający na celu przyspieszenie transformacji energetycznej i obniżenie kosztów energii. Zgodnie z prognozami wdrożenie tego planu może przynieść oszczędności rzędu 45 mld euro już w 2025 r., a do 2040 r. oszczędności te mogą wzrosnąć do 260 mld euro rocznie.

REKLAMA

Rozwój innowacyjnych technologii OZE

Komisja wskazuje na konieczność szerszego wykorzystania nowoczesnych technologii odnawialnych źródeł energii. Zwraca uwagę na znaczny, ale wciąż słabo wykorzystywany potencjał innowacyjnych rozwiązań w sektorze energii odnawialnej.

Do najbardziej obiecujących należą:

• energia oceaniczna (np. pływy i fale),
• pływające morskie farmy wiatrowe,
• pływające elektrownie fotowoltaiczne,
• agrofotowoltaika (łączenie produkcji rolnej z instalacjami PV),
• fotowoltaika zintegrowana z pojazdami (Vehicle-integrated PV).

Komisja podkreśla, że technologie te mogą odegrać kluczową rolę w zwiększeniu udziału OZE w miksie energetycznym, zwłaszcza w regionach o ograniczonej dostępności przestrzeni lub istniejących barierach środowiskowych. Aby ułatwić ich rozwój, państwa członkowskie powinny stworzyć ramy regulacyjne, które zagwarantują przejrzystość prawną i przyciągną inwestorów. Konieczne jest także ułatwienie procedur administracyjnych, aby innowacyjne projekty mogły być wdrażane szybciej.

Komisja zachęca państwa członkowskie do tworzenia dostosowanych systemów wsparcia finansowego oraz inwestowania w badania naukowe, pilotażowe instalacje oraz współpracę pomiędzy przemysłem, uczelniami i instytucjami publicznymi. Celem jest nie tylko rozwój nowych rozwiązań technicznych, ale również lepsze zrozumienie ich wpływu na środowisko, lokalne społeczności i gospodarkę.

Wspieranie innowacyjnych technologii OZE wpisuje się w cele Europejskiego Zielonego Ładu, strategii REPowerEU oraz nowelizacji dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii. Nowe formy wdrażania OZE mogą pomóc w zwiększeniu niezależności energetycznej UE, obniżeniu kosztów energii, zwiększeniu odporności systemu energetycznego, a także tworzeniu nowych miejsc pracy i wspieraniu lokalnych społeczności.

Szybsze procedury dla sieci i magazynów energii

Ze względu na przewidywany wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz rosnące zapotrzebowanie na energię Komisja podkreśla również pilną potrzebę rozbudowy i modernizacji sieci elektroenergetycznych oraz przyspieszenia wdrażania systemów magazynowania.

REKLAMA

Państwa członkowskie są zachęcane do wyznaczania specjalnych obszarów przeznaczonych pod rozwój infrastruktury sieciowej i magazynowej, w których możliwe będzie uproszczenie procedur administracyjnych, m.in. poprzez zwolnienie z niektórych ocen oddziaływania na środowisko. Wyznaczanie takich obszarów ma pozwolić skrócić czas realizacji inwestycji, zwiększyć przewidywalność dla inwestorów oraz umożliwić lepsze planowanie przestrzenne na poziomie lokalnym i regionalnym.

Komisja zaleca, aby proces wyznaczania obszarów był poprzedzony analizą potrzeb energetycznych i planów rozwoju sieci, a także konsultacjami z władzami lokalnymi, operatorami systemów oraz społecznościami lokalnymi. Istotne jest, aby planowanie było skoordynowane z rozwojem odnawialnych źródeł energii i innych projektów infrastrukturalnych.

Nowoczesne taryfy dla efektywnego systemu energetycznego

Komisja zwraca uwagę na konieczność dostosowania taryf sieciowych do potrzeb nowoczesnego systemu energetycznego. Organy regulacyjne powinny projektować opłaty w taki sposób, aby zachęcać odbiorców do elastycznego zużycia energii (np. poprzez korzystanie z niej w godzinach niższych cen) oraz wspierać efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury.

Nowoczesne taryfy powinny:

• odwzorowywać rzeczywiste potrzeby systemu energetycznego – uwzględniając zmienność podaży i popytu oraz rozwój odnawialnych źródeł energii;
• zachęcać konsumentów do elastycznego zużycia energii – czyli do korzystania z prądu wtedy, gdy jest on najtańszy i najbardziej dostępny;
• stymulować inwestycje w nowe technologie – takie jak magazyny energii, inteligentne sieci i cyfrowe systemy zarządzania.

Krajowe organy regulacyjne mają odegrać kluczową rolę w projektowaniu nowych mechanizmów taryfowych. Komisja zachęca je do uwzględniania lokalnych uwarunkowań i potrzeb infrastrukturalnych, zasad przejrzystości i niedyskryminacji oraz integracji nowych uczestników rynku – takich jak prosumenci, agregatorzy energii czy operatorzy systemów magazynowania.

Transformacja systemu opłat sieciowych stanowi jeden z filarów szerszej strategii Komisji Europejskiej na rzecz przystępnej i zrównoważonej energii. Nowe podejście ma się przyczynić do obniżenia kosztów dla konsumentów i przedsiębiorstw, przyspieszenia transformacji energetycznej, wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej.

Komunikat wpisuje się w działania przewidziane w „Planie działań na rzecz przystępnej energii” oraz reformę unijnego rynku energii elektrycznej. Komisja deklaruje gotowość do współpracy z państwami członkowskimi oraz regulatorami w celu skutecznego wdrożenia proponowanych rozwiązań.

Katarzyna Poprawska-Borowiec