Najczęstsze błędy instalatorów domowych magazynów energii. Na co uważać?

Magazyny energii elektrycznej instaluje coraz więcej prosumentów w Polsce. Jakich błędów powinni wystrzegać się instalatorzy podczas montażu takich urządzeń? Okazuje się, że katalog błędów, które mogą popełnić instalatorzy, jest całkiem spory. Mogą one nie tylko zmniejszyć efektywność pracy domowego magazynu energii, ale także zagrozić bezpieczeństwu jego użytkowników. 

Magazyny energii to urządzenia, które pomagają zoptymalizować autokonsumpcję energii produkowanej przez domowe instalacje fotowoltaiczne. Domowe baterie zwłaszcza w realiach rozliczeń w net-billingu mogą pomóc prosumentom w zwiększeniu korzyści z własnej produkcji energii i zmniejszeniu rachunków za energię pobieraną z sieci.

Mimo że magazyny energii pracują już w tysiącach polskich domów, to nadal jest to relatywnie nowa technologia na polskim rynku energetycznym. Zapytaliśmy przedstawicieli firm montujących magazyny energii, jakich błędów powinni się wystrzegać instalatorzy takich urządzeń, aby zapewnić ich efektywną i bezpieczną pracę.

REKLAMA

Brak analizy potrzeb prosumenta

Tomasz Pijarczyk, członek zarządu firmy Bison Energy, potwierdza, że wraz ze wzrostem popularności magazynów energii widać niestety także wzrost liczby nieprawidłowości przy ich instalacji. Jak mówi, katalog błędów jest bardzo duży.

Ekspert Bison Energy podkreśla, że pierwszy błąd może pojawić się już w kwestii samego doradztwa przy doborze pojemności magazynu. Zbyt mały magazyn szybko się ładuje i nie daje zbyt wielkiego efektu w bilansie pracy systemu. Natomiast zbyt duży magazyn względem potrzeb użytkownika oraz mocy instalacji fotowoltaicznej wygeneruje zbędne koszty inwestycyjne. Jak zaznacza, precyzyjna analiza profilu zużycia oraz produkcji energii przez prosumenta to podstawa w doborze magazynu energii.

Michał Kitkowski, prezes firmy SunSol, potwierdza, że podstawowym błędem instalatorów jest dobór magazynów energii. Jak tłumaczy, często firmy, starając się pozyskać klienta, proponują magazyny o zbyt małej pojemności. Chcą przez to osiągnąć jak najniższą cenę i tą ceną wygrać z konkurencją.

Prezes SunSol podkreśla, że w net-billingu, czyli aktualnym systemie rozliczania energii wprowadzanej do sieci przez prosumentów, kluczowe jest zwiększenie autokonsumpcji.

Każda oszczędzona kilowatogodzina energii to około 1,1–1,2 zł zysku, przy odsprzedaży na poziomie 0,25–0,4 zł. Stąd tak istotne jest odpowiednie dobranie wielkości magazynu do zużycia i czasu pracy urządzeń, takich jak ładowarka samochodu elektrycznego czy pompa ciepła – mówi Michał Kitkowski.

Dobór magazynu do systemów off-grid i zasilania awaryjnego

Michał Kitkowski zwraca ponadto uwagę na potrzebę odpowiedniego doboru pojemności magazynów do systemów off-gridowych lub zasilania awaryjnego. Jak tłumaczy, przy bardzo małej pojemności baterii duże prądy, które będą wymagały zasilenia urządzeń, mogą nie przenieść obciążenia.

Najzwyczajniej w świecie system zarządzania baterią BMS w magazynach energii nie wyda określonej mocy, ratując baterię. Tu patrzymy na współczynnik rozładowania (C-rate), który określa szybkość rozładowania akumulatora, wyrażoną jako wielokrotność jego pojemności. Na przykład „1C” oznacza, że bateria może być rozładowana w ciągu jednej godziny – informuje ekspert.

Niewłaściwe pomieszczenie

Ola Przybylska, specjalistka firmy Otovo w zakresie weryfikacji technicznej instalacji fotowoltaicznych, wśród najczęściej pojawiających się błędów w instalacji magazynów wymienia niestosowanie się do zaleceń producenta – między innymi w zakresie doboru pomieszczenia, w którym będzie pracować magazyn – a także błędne podłączenie przekładników prądowych (CT) oraz nieprawidłowy dobór zabezpieczeń AC/DC.

Ola Przybylska podkreśla, że wielu instalatorów, montując magazyny energii, nie stosuje się do zaleceń producentów, pomijając szczegółowe instrukcje montażu komponentów. Jako przykład podaje montaż magazynu energii w nieogrzewanym pomieszczeniu, co utrudnia ładowanie w zimie, lub instalację falownika bez zachowania odpowiednich odstępów wentylacyjnych. Skutkiem może być utrata gwarancji i skrócenie żywotności urządzeń.

Patryk Plona, ekspert Otovo w zakresie opracowywania wytycznych technicznych i realizacji projektów fotowoltaicznych, dodaje, że magazyny energii nie powinny być instalowane w miejscach narażonych nie tylko na niskie temperatury, ale także na przegrzewanie czy zawilgocenie, a także w miejscach, w których brakuje odpowiedniej wentylacji.

Większość producentów określa dopuszczalny zakres temperatur pracy – jego przekroczenie, zarówno w górę, jak i w dół, może zakłócić działanie systemu. Skrajne warunki środowiskowe wpływają na chemię ogniw litowo-jonowych. Zimą może dojść do spadku pojemności i wyłączeń ładowania, latem do przegrzania i ryzyka pożaru – podkreśla ekspert Otovo.

Tomasz Pijarczyk z firmy Bison Energy zauważa, że w niektórych przypadkach baterie o niewystarczającym stopniu ochrony montowane są na zewnątrz budynku, chociażby przy konstrukcjach gruntowych. Tymczasem – jak podkreśla ekspert Bison Energy, każdy magazyn pracuje w określonych zakresach temperatur, a narażanie baterii na skrajnie niskie temperatury powoduje spadek jej wydajności, co w konsekwencji może prowadzić nawet do trwałego uszkodzenia.

– Stosowane przez producentów grzałki wewnętrzne są tylko częściowym remedium na takie problemy – dodaje Tomasz Pijarczyk.

Niewłaściwy falownik

Michał Kitkowski z firmy SunSol wskazuje, że częstym błędem jest dobór falowników, które nie wspierają danych modeli magazynów. Jak mówi ekspert, nawet jeżeli na początku taki magazyn może funkcjonować, to w dłuższej perspektywie czasu mogą pojawić się problemy przy aktualizacji oprogramowania falowników dla danych magazynów. Dlatego – jak zaznacza Michał Kitkowski – na etapie doboru urządzeń istotny jest zweryfikowanie tabel kompatybilności danych falowników.

Błędne podłączenie przekładników prądowych CT

Jeśli chodzi o błędne podłączenie przekładników prądowych (CT), Ola Przybylska z firmy Otovo wskazuje, że nieprawidłowe wpięcie przekładników skutkuje zakłóceniem kierunku przepływu energii. W rezultacie magazyn może się ładować, zamiast rozładowywać, co prowadzi do niskiej efektywności całego systemu i niezrozumiałego bilansu energii dla użytkownika.

REKLAMA

Nieprawidłowy dobór zabezpieczeń AC/DC

Przedstawicielka firmy Otovo wskazuje, że częstym problemem jest także nieprawidłowy dobór zabezpieczeń AC/DC.

Zdarza się, że instalatorzy dobierają niewłaściwe ograniczniki przepięć lub wyłączniki różnicowoprądowe — np. pomijają RCD typu B, tam gdzie jest to wymagane przez producenta falownika. Częstym problemem jest również nieprawidłowe dobranie zabezpieczeń pod względem prądowym i mocowym, co może skutkować ich zbyt wczesnym zadziałaniem lub przeciwnie – brakiem ochrony przy przeciążeniu. Tego typu błędy prowadzą do nieprawidłowego działania systemu, a w skrajnych przypadkach – do zagrożenia pożarowego.

Jak tłumaczy Ola Przybylska, dodatkowo w systemach z magazynem energii wybór technologii niskonapięciowej zamiast wysokonapięciowej często wiąże się z koniecznością zastosowania bardziej rozbudowanych zabezpieczeń i większych przekrojów przewodów, a mimo to sprawność całego systemu jest niższa, natomiast proces montażu jest bardziej złożony.

Brak wyłączników różnicowoprądowych RCD

Patryk Plona z firmy Otovo do błędów popełnianych przez instalatorów zalicza także nieprawidłowe połączenia elektryczne i brak odpowiednich zabezpieczeń. Jak tłumaczy, w praktyce zdarzają się instalacje, w których przewody są podłączane bez zachowania zasady „jeden zacisk – jeden przewód”, stosowany jest zbyt mały przekrój kabli, występuje brak selektywności zabezpieczeń, niewłaściwe typy zabezpieczeń, a także brakuje wyłączników różnicowoprądowych (RCD – ang. Residual Current Device) lub są one nieprawidłowo stosowane.

Ekspert Otovo podkreśla, że wyłącznik różnicowoprądowy RCD to element, który chroni użytkowników przed porażeniem prądem – wykrywa upływ prądu i natychmiast odłącza zasilanie. W przypadku magazynów energii zastosowanie odpowiednich RCD (np. typu B) jest kluczowe, szczególnie w trybie zasilania awaryjnego.

Konsekwencje braku wyłączników różnicowoprądowych RCD to wyższe ryzyko pożaru lub porażenia prądem, odmowa przyłączenia instalacji przez operatora, niespełnienie norm technicznych i wymogów UDT, a także możliwość roszczeń cywilnych w razie szkody.

Tomasz Pijarczyk z firmy Bison Energy dodaje, że spotykanym problemem jest niewłaściwy dobór albo nawet całkowity brak doboru przewodów o odpowiednich przekrojach. Jak tłumaczy, niewłaściwe średnice okablowania mogą prowadzić do przegrzewania, spadków napięć, a nawet uszkodzeń sprzętu.

Dotyczy to zwłaszcza systemów o większych pojemnościach magazynów, gdzie precyzja, wiedza i doświadczenie instalatora są często kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania całego układu – podkreśla ekspert..

.

.

Brak poprawnej konfiguracji systemu i testu działania backupu

Eksperci firmy Otovo uczulają także na brak poprawnej konfiguracji systemu magazynowania energii oraz brak testu działania backupu.

Jak tłumaczy Patryk Plona, spotykanym błędem jest zamontowanie i podłączenie magazynu bez pełnej konfiguracji aplikacji oraz ustawień trybu pracy (np. czas pracy awaryjnej, priorytet ładowania), a także brak aktualizacji oprogramowania układowego (firmware) czy testu funkcjonalnego obwodów backupowych.

Dlaczego jest to problem? Ekspert Otovo tłumaczy, że magazyn energii to dziś urządzenie cyfrowe, które wymaga nie tylko fizycznego montażu, ale także inteligentnego uruchomienia. Bez poprawnej konfiguracji system może działać nieoptymalnie lub wcale nie działać w sytuacji awaryjnej. W konsekwencji magazyn może nie zasilać odbiorników w trybie awaryjnym mimo posiadanej energii, a użytkownik może nie mieć dostępu do danych o stanie baterii w aplikacji. Grozi to obniżoną efektywnością pracy całego układu fotowoltaiki i magazynu energii oraz zwiększoną liczbą reklamacji.

Eksperci Otovo podkreślają, że instalując magazyn, warto zadbać o dodatkową weryfikację, aby wyłapać ewentualne błędy instalatorów i naprawić je przed rozpoczęciem użytkowania domowej baterii.

Piotr Pająk

piotr.pajak@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.