Jakie są podatkowe obowiązki wytwórców energii odnawialnej?

Panele fotowoltaiczne na dobre zagościły w przestrzeni miejskiej – coraz więcej spółek decyduje się na instalację własnego źródła energii, przy czym nie wszyscy robią to tylko na użytek własny – część podmiotów decydujących się na pozyskiwanie energii z promieni słonecznych odsprzedaje nadwyżkę wyprodukowanej energii, przy czym nabywcami są zarówno podmioty będące profesjonalistami w tej dziedzinie, zajmujące się produkcją i sprzedażą energii, jak i nabywcy będący tylko odbiorcami końcowymi energii, zużywającymi ją na własne potrzeby. Co istotne, z podatkowego punktu widzenia, w zależności od tego, kto jest nabywcą wyprodukowanej energii, podmioty produkujące energię we własnych instalacjach i następnie sprzedające powstałe nadwyżki powinny zwrócić uwagę  na inne zagadnienia i dopilnować różniących się obowiązków.

Obowiązki akcyzowe związane z produkcją energii są wskazane przede wszystkim w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, lecz nie wszystkich producentów energii obowiązują w tym samym zakresie – na wielość obowiązków wpływa moc posiadanej instalacji. Kwestia prawidłowego określenia, w jaki sposób policzyć źródła wytwórcze energii, staje się więc pierwszym wyzwaniem, z którym musi zmierzyć się producent energii.

Produkcja energii jest działalnością co do zasady regulowaną, wymagającą uzyskania koncesji. Wyjątkiem jest wytwarzanie energii w mikroinstalacji oraz w małej instalacji:

REKLAMA

• mała instalacja to instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i nie większej niż 1 MW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i mniejszej niż 3 MW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i nie większa niż 1 MW;
• mikroinstalacja to z kolei instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.

W przypadku mikroinstalacji producent energii nie tylko nie potrzebuje koncesji, ale również nie ciąży na nim obowiązek pozyskania dodatkowego zezwolenia. Natomiast w przypadku małej instalacji producent nie musi posiadać koncesji, ale jest obowiązany do zarejestrowania się w Rejestrze wytwórców energii w małej instalacji – brak dopełniania ww. obowiązku naraża podatnika na karę wymierzaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Wniosek należy złożyć przed rozpoczęciem wykonywania działalności – Prezes URE, w przypadku prawidłowo przygotowanego i złożonego wniosku, dokona wpisu do rejestru w terminie 21 dni od jego wniesienia, nie należy zatem zostawiać tej czynności na ostatnią chwilę.

Producenci posiadający większe instalacje są obowiązani do posiadania koncesji – tego zagadnienia nie będziemy szczegółowo omawiać, gdyż w niniejszym artykule skupimy się na podmiotach, których głównym celem jest wytwarzanie energii przede wszystkim na własne potrzeby, a nie prowadzenie regularnej działalności gospodarczej w zakresie produkcji energii.

Energia, która wystarcza (a czasem i nie) tylko na własne potrzeby

Zacznijmy od początku – poprzez energię zużywaną na własne potrzeby rozumiemy zużycie dokonane przez jej producenta w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. W przypadku produkcji energii zużywanej na własne potrzeby kluczowe znaczenie dla opodatkowania akcyzą zużywanej energii ma moc posiadanej instalacji.

Producenci, którzy wytwarza energię z instalacji fotowoltaicznej o łącznej mocy generatorów nieprzekraczającej 1 MW, w całości zużywaną na ich potrzeby, nie opodatkowują jej akcyzą, gdyż takie zużycie podlega, zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 czerwca 2025 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego, zwolnieniu od akcyzy.

W przypadku większej łącznej mocy generatorów zużywana przez wytwórcę energia będzie podlegała opodatkowaniu akcyzą, czego konsekwencją będzie konieczność podjęcia dodatkowych działań – prowadzenia ewidencji ilościowej energii, składania deklaracji AKC-4 wraz z załącznikiem oraz zarejestrowania się w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych.

Pozycjonując ww. czynności, producent energii powinien zacząć od uzyskania wpisu do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych, który powinien otrzymać jeszcze przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą. Zgłoszenie do rejestru składa się przez tzw. PUESC czyli Platformę Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych.

Również przez PUESC podatnik będzie składał deklaracje w podatku akcyzowym wraz z załącznikiem. Dane do deklaracji należy zaczerpnąć ze wspomnianej wcześniej ewidencji. Przepisy wskazują dokładne warunki jej prowadzenia – warto mieć na uwadze, że choć obecnie to producent energii decyduje, czy będzie prowadził ewidencję w formie elektronicznej czy papierowej (w obu przypadkach będąc zobowiązanym do stosowania się do zasad wskazanych przez ustawodawcę), to docelowo zostanie wprowadzona jedna ewidencja w formie elektronicznej – tzw. CEWA, czyli Centralna ewidencja wyrobów akcyzowych; obecnie jednak jej termin wprowadzania w życie nie jest znany.

REKLAMA

Instalacja, która zasili nie tylko nas, ale też naszych kontrahentów

W toku produkcji energii może wystąpić sytuacja, gdy jej ilość przekroczy zapotrzebowanie producenta, który postanowi nadwyżkę sprzedać swoim kontrahentom – taka sytuacja występuje głównie w branży nieruchomościowej, gdy zarządca nieruchomości sprzedaje wyprodukowaną przez siebie energię swoim najemcom.

W tym przypadku weryfikację obowiązków należy również rozpocząć od zweryfikowania wielkości instalacji – wskazane w powyższym punkcie informacje dotyczące zużycia własnego obowiązują również w przypadku, gdy pozostała część energii będzie sprzedawana – tym samym do rozstrzygnięcia pozostaje kwestia energii sprzedawanej najemcom.

Ze względu na to, że opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlega sprzedaż energii nabywcy, który nie posiada koncesji, przyjmiemy, że najemcy przedmiotowej koncesji nie posiadają. Tym samym każda ilość sprzedanej energii będzie łączyła się z koniecznością jej opodatkowania akcyzą – ujęcia w ewidencji oraz wykazania w deklaracji.

Jednocześnie w praktyce często najemcy nabywają dwa rodzaje energii – pochodzącą z instalacji fotowoltaicznej wynajmującego oraz z sieci, odsprzedawaną przez kontrahenta (będącego pierwszym nabywcą) – w takim przypadku energia pochodząca z sieci jest już opodatkowana, a ze względu na to, że akcyza jest podatkiem pobieranym jednokrotnie, kolejne opodatkowanie z tytułu odsprzedaży energii nie występuje.

W tym miejscu może pojawić się wątpliwość, czy odprzedawanie energii pod postacią refakturowania dla najemców będzie stanowiło działalność wymagającą koncesji – to zagadnienie słusznie powoduje refleksję i w naszej ocenie warto je każdorazowo szczegółowo przeanalizować. Zgodnie z aktualną praktyką przyjętą przez Prezesa URE refakturowanie energii nie będzie wymagało koncesji, niemniej ze względu na fakt, że wynika to z praktyki, a nie przepisów, przedmiotowe zagadnienie wciąż pozostaje kontrowersyjne.

Jednocześnie, skoro energia wyprodukowana w instalacji będzie sprzedawana najemcom i podlegała opodatkowaniu, powinna zostać wykazana w prowadzonej przez wytwórcę energii ewidencji.

Ilość energii, która przekracza zapotrzebowanie wszystkich zainteresowanych

Produkcja energii może osiągnąć volumen przekraczający potrzeby jej wytwórcy oraz, jak przyjęliśmy w powyższym przykładzie, najemców, w związku z czym pozostały nadmiar będzie oddawany do sieci.

W tym przypadku w zakresie energii wykorzystywanej przez producenta (zużycie własne) oraz sprzedawanej najemcom (podmiotom, które jak przyjęliśmy, nie posiadają koncesji) wciąż pozostają aktualne zasady, które wskazaliśmy we wcześniejszej części artykułu. Odprowadzanie nadmiaru energii do sieci stanowi w świetle przepisów akcyzowych sprzedaż energii podmiotowi profesjonalnie zajmującemu się jej obrotem. Taki podmiot ze względu na prowadzoną działalność będzie musiał posiadać koncesję, a zatem sprzedaż energii nie będzie podlegała opodatkowaniu akcyzą.

Jednocześnie wytwórca energii może zastanawiać się, czy sprzedawana do sieci energia powinna zostać odnotowana w ewidencji – w naszej ocenie nie, gdyż byłoby to sprzeczne z ideą jej prowadzenia – celem ewidencji jest umożliwienie prawidłowego określenia podstawy opodatkowania.

Magdalena Pietrzak, ASB Group

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.