Czy taryfy dynamiczne rzeczywiście się opłacają? Eksperci obalają mity

Forum Energii podkreśla, że taryfy dynamiczne są pierwszą linią obrony odbiorców przed rosnącymi cenami energii elektrycznej. Ale zaznacza, że bez szeroko zakrojonych zmian w systemie opłat za prąd generowane dzięki nim oszczędności mogą być zbyt małą zachętą do rezygnacji z taryf stałych.

W najnowszym raporcie „Taryfy dynamiczne. Jak obniżyć rachunki za prąd” eksperci z Forum Energii zwracają uwagę, że doraźne mechanizmy ochronne mające na celu obniżenie rachunków za prąd, takie jak zamrażanie cen czy dopłaty z budżetu państwa, są rozwiązaniem jedynie na krótką metę. W dłuższej perspektywie nie przyczyniają się bowiem do poprawy funkcjonowania systemu energetycznego, a jedynie maskują wzrost cen.

Dlatego think-tank zachęca odbiorców do wzięcia spraw w swoje ręce i przejścia na taryfy dynamiczne, w których ceny energii zmieniają się co godzinę w zależności od bieżącego popytu i podaży energii na rynku. Jak podkreśla: „dzięki rosnącej liczbie instalacji fotowoltaicznych i wiatrowych coraz częściej pojawiają się momenty z bardzo niskimi cenami hurtowymi energii. Odbiorcy, którzy potrafią przesunąć część zużycia na takie godziny, korzystają z energii wtedy, gdy jest ona najtańsza, przez co płacą mniej niż klienci ze standardowymi taryfami G11 czy G12”.

REKLAMA

Forum Energii zaznacza jednak, że bez zwiększenia dynamiki pozostałych składników rachunków trudno będzie przekonać większość odbiorców do zmiany bieżącej taryfy.

Najkorzystniej z pompą ciepła i magazynem energii

W swoim raporcie Forum Energii szczegółowo analizuje oszczędności, które można wygenerować dzięki przejściu na taryfę dynamiczną. Jak podkreśla, wiele zależy tu od wielkości i profilu zużycia, technologii wykorzystywanych w danym gospodarstwie domowym (np. pompa ciepła, samochód elektryczny, magazyn energii) oraz możliwości automatycznego sterowania pracą urządzeń.

I tak, taryfy dynamiczne najbardziej opłacają się tym gospodarstwom domowym, które zużywają relatywnie dużo energii, a jej pobór następuje głównie w godzinach południowych i nocnych. Więcej zaoszczędzą na nich odbiorcy, którzy dysponują dodatkowo pompą ciepła, zwłaszcza jeśli podgrzewa ona także ciepłą wodę użytkową i ma możliwość zdalnego sterowania pracą, oraz magazynem energii – przy odpowiedniej jego pojemności i funkcjach sterowania ładowaniem i rozładowywaniem. Natomiast instalacja fotowoltaiczna jako element obniżający ogólny koszt na rachunkach za prąd będzie zmniejszała korzyści z zastosowania taryf dynamicznych.

– Korzystanie ze stałych taryf powoli staje się najdroższą ofertą na rynku. Taryfy dynamiczne dla wielu gospodarstw domowych mogą stać się realnym sposobem na obniżenie rachunków, jednocześnie odciążając system energetyczny – podkreśla Tobiasz Adamczewski, wiceprezes Forum Energii.

Dynamiczne taryfy także na dystrybucję

Autorzy raportu podkreślają jednocześnie, że samo obniżenie kosztów zakupu energii elektrycznej może być niewystarczające, aby zachęcić odbiorców końcowych do zmiany taryfy. Poza ceną samej energii drugim co do wielkości składnikiem rachunków za prąd są bowiem opłaty dystrybucyjne – a te pozostają stałe i zależą od taryfy operatorów systemów dystrybucyjnych.

„Dopiero wprowadzenie zmienności obu tych elementów sprawi, że zachęta do skorzystania z cen dynamicznych będzie większa. Tymczasem operatorzy systemów dystrybucyjnych nie mają dziś obowiązku oferowania taryf dynamicznych” – czytamy w komunikacie Forum Energii.

Organizacja postuluje więc wprowadzenie dynamicznej taryfy dystrybucyjnej, wskazując, że znacznie zwiększyłoby to potencjał oszczędności odbiorców, a dodatkowo byłoby korzystne dla systemu elektroenergetycznego.

REKLAMA

Elastyczność zamiast niekończącej się rozbudowy

Forum Energii argumentuje, że taryfy dynamiczne, a tym samym elastyczność działania odbiorców, mogą w znacznym stopniu ograniczyć nakłady na modernizację sieci. Zamiast bowiem zwiększać bez końca moce wytwórcze, wystarczy przesunąć część zużycia ze szczytu zapotrzebowania na energię na godziny wysokiej produkcji z OZE.

„Elastyczne zarządzanie zużyciem powoduje spłaszczenie szczytów popytu, zmniejsza ryzyko niedoborów mocy i pozwala lepiej wykorzystać infrastrukturę energetyczną. To z kolei przekłada się na oszczędności dla wszystkich odbiorców, redukując potrzebę kosztownych interwencji, czyli pracy droższych, konwencjonalnych źródeł w godzinach szczytu i inwestycji w kolejne moce wytwórcze, magazyny energii i nadmierną rozbudowę sieci” – dowodzą autorzy raportu.

– Elastyczność odbiorców powinna stać się tak samo ważnym elementem transformacji jak rozwój OZE. Bez niej koszty funkcjonowania systemu będą rosły, a wraz z nimi rachunki odbiorców. Dynamiczne taryfy to narzędzie, które może zwiększyć tę elastyczność, ale musi być częścią szerszego pakietu zmian – dodaje Monika Morawiecka z Regulatory Assistance Project (RAP).

Co oprócz taryf dynamicznych?

Wśród tych zmian eksperci wymieniają – poza wprowadzeniem dynamicznych taryf dystrybucyjnych – także ustalenie limitów cen maksymalnych, które zabezpieczyłyby odbiorców przed nieprzewidzianymi skokami kosztów oraz stworzenie ram prawnych dla sprzedaży energii z przydomowych magazynów, co może zwiększyć elastyczność odbiorców i obniżyć koszty bilansowania systemu.

Forum Energii rekomenduje także wprowadzenie wsparcia inwestycji w magazyny energii niezależnie od posiadania instalacji fotowoltaicznej oraz udostępnienie odbiorcom szczegółowych danych pomiarowych, które umożliwiłyby im ocenę opłacalności różnych modeli rozliczeń i świadome podejmowanie decyzji.

„Dodatkowym impulsem będzie możliwość posiadania więcej niż jednej umowy na energię elektryczną za pomocą podlicznika, a prawdziwą zmianą byłoby wprowadzenie taryf dynamicznych jako domyślnych dla urządzeń o największym zużyciu, takich jak pompy ciepła czy ładowarki samochodowe” – czytamy w podsumowaniu raportu.