Alternatywa: Siła spółdzielni energetycznych dla miejskiej przyszłości
Spółdzielnie energetyczne – dotąd rozwijające się głównie na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich – mogą wkrótce zagościć także w miastach. To istotna zmiana, która może przynieść realne korzyści nie tylko mieszkańcom, ale również lokalnym firmom i całemu rynkowi energii.
Miasta wykluczone z rynku
Obecne przepisy ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) ograniczają możliwość tworzenia spółdzielni energetycznych wyłącznie do terenów wiejskich i miejsko-wiejskich. W efekcie mieszkańcy dużych miast – takich jak Warszawa, Kraków czy Gdańsk – są pozbawieni prawa do tworzenia lokalnych struktur produkujących energię na potrzeby wspólnoty.
To ograniczenie coraz częściej budzi sprzeciw, również w kontekście unijnych dyrektyw (RED II, 2019/944), które jasno mówią o równym dostępie obywateli do uczestnictwa w społecznościach energetycznych – bez względu na adres zamieszkania.
Zmiany już w toku
Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad zmianą przepisów. W marcu 2025 roku projekt nowelizacji ustawy został ujęty w tzw. ustawie offshore’owej. Równolegle samorządy miejskie – m.in. Związek Miast Polskich – apelują o przyspieszenie tych zmian, wskazując na niewykorzystany potencjał, jaki drzemie w miejskich wspólnotach i przedsiębiorczości.
Dlaczego to się opłaca?
- Lepsze warunki dla biznesu i mieszkańców
Dzięki efektowi skali, miejskie spółdzielnie energetyczne mogą oferować bardziej konkurencyjne ceny niż tradycyjne spółki obrotu energią. Dla firm – szczególnie z sektora MŚP – to szansa na obniżenie kosztów operacyjnych, zwiększenie przewidywalności cen i dywersyfikację źródeł energii.
- Mniejsze obciążenie sieci
Lokalna produkcja i zużycie energii odciąża infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną. W miastach, gdzie zużycie energii jest największe, takie rozwiązanie może znacząco poprawić stabilność lokalnych sieci, ograniczyć ryzyko przeciążeń i zwiększyć odporność na awarie.
- Rozwój lokalnej gospodarki
Spółdzielnie energetyczne w miastach to także impuls dla rozwoju lokalnych firm instalatorskich, dostawców technologii i usług doradczych. Oznacza to nowe miejsca pracy i wzrost inwestycji w nowoczesne technologie energetyczne.
- Wspólna infrastruktura – większe możliwości
Dachy budynków komunalnych, szkół, bloków mieszkalnych, tereny poprzemysłowe czy elewacje – miasta dysponują dużą liczbą powierzchni możliwych do zagospodarowania pod lokalne źródła OZE. Dzięki spółdzielniom mogą powstać wspólne instalacje fotowoltaiczne, magazyny energii czy systemy zarządzania zużyciem.
Bariery do pokonania
Rozwój miejskich spółdzielni wymaga zmian nie tylko w prawie, ale i w podejściu. Konieczne będzie:
- dostosowanie systemu rozliczeń do miejskich realiów,
- uproszczenie formalności i procesów rejestracyjnych,
- wsparcie edukacyjne dla mieszkańców i przedsiębiorców,
- współpraca z operatorami sieci dystrybucyjnych.
Czas działać
Włączenie miast w system spółdzielni energetycznych to szansa na tańszą, stabilniejszą i bardziej przewidywalną energię – szczególnie dla firm i instytucji. To także sposób na uniezależnienie się od zewnętrznych dostawców i budowę nowoczesnego, lokalnego rynku energii.
Co ważne, już dziś istnieją narzędzia, które mogą wesprzeć rozwój tego typu inicjatyw. Przykładem jest Platforma dla Energii, nowoczesne rozwiązanie stworzone z myślą o spółdzielniach energetycznych. Platforma oferuje m.in. system rozliczeń i fakturowania, wsparcie w rejestracji oraz zarządzaniu spółdzielnią energetyczną. Choć obecnie znajduje zastosowanie głównie na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich, w przyszłości może odegrać istotną rolę także w miastach.
Zmiana przepisów i stworzenie realnych ram wsparcia dla miejskich spółdzielni to kluczowy krok w stronę nowoczesnej, sprawiedliwej i zrównoważonej energetyki.
Platforma dla Energii – materiał sponsorowany
