166 lokalizacji i 133 działające stacje. Jak rośnie sieć ładowania na polskich MOP-ach?

W sieci dróg krajowych funkcjonuje obecnie ponad 400 Miejsc Obsługi Podróżnych. Na kolejnych MOP-ach powstają stacje ładowania samochodów elektrycznych. Jak przebiegają inwestycje w tym zakresie? 

27 listopada odbyło się spotkanie poświęcone rozwojowi infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych na Miejscach Obsługi Podróżnych zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Uczestniczyli w nim przedstawiciele resortów infrastruktury, energii, klimatu, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Urzędu Dozoru Technicznego i organizacji branżowych oraz operatorzy sieci dystrybucyjnych i stacji ładowania.

Podczas prezentacji omówiono stopień zaawansowania prac, plany oraz wyzwania wynikające z rozporządzenia AFIR regulującego rozwój infrastruktury paliw alternatywnych wzdłuż sieci TEN-T.

REKLAMA

AFIR i wymagania dotyczące nowych stacji

Rozporządzenie AFIR, obowiązujące od kwietnia 2024 r., określa obowiązek budowy stacji szybkiego ładowania dla samochodów osobowych i ciężarowych oraz punktów tankowania wodoru. Mają one powstawać wzdłuż transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T.

W Polsce sieć TEN-T będzie liczyć około 7,9 tys. km, w tym 3,7 tys. km sieci bazowej. Zgodnie z propozycją przygotowaną przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz współpracujące instytucje, na sieci bazowej TEN-T ma powstać 166 lokalizacji stacji ładowania – 144 na MOP-ach i 22 na parkingach prywatnych.

Plan zakłada uruchomienie stacji w 29 miejscach do 2025 r., w 77 lokalizacjach – do 2027 r., a we wszystkich 166 punktach – do roku 2030.

Obecny stan infrastruktury: 133 działające stacje

W sieci dróg krajowych funkcjonuje obecnie 413 MOP-ów. W zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) znajdują się 294 z nich. 40 ulokowanych jest na odcinkach koncesyjnych, a 79 stanowią parkingi prywatne.

Na 133 MOP-ach i parkingach prywatnych działają już stacje ładowania pojazdów elektrycznych. W tej liczbie mieszczą się 93 MOP-y zarządzane przez GDDKiA, 28 obiektów na autostradach koncesyjnych oraz 12 na prywatnych parkingach. Średnia moc stacji dla samochodów osobowych wynosi 150 kW.

Znacznie gorzej rozwinięta jest infrastruktura dla ciężarówek elektrycznych. Obecnie działają jedynie dwie stacje dedykowane pojazdom ciężkim na MOP-ach oraz cztery lokalizacje poza nimi, w których dostępne są łącznie 24 punkty ładowania.

Realizacja AFIR: kolejne umowy i przetargi

Dotąd GDDKiA pozyskała dzierżawców dla 41 MOP-ów, na których do 2035 r. mają powstać stacje zgodne z AFIR. W 2024 r. wyłoniono operatorów dla 31 lokalizacji, jednak ostatecznie podpisano umowę dotyczącą 29 MOP-ów – zrezygnował jeden z oferentów.

REKLAMA

Zawarto również aneksy umożliwiające rozbudowę istniejących stacji na ośmiu MOP-ach. Procedowane są kolejne zmiany umów obejmujące 42 lokalizacje, w tym 27, w których mają powstać także stacje dla ciężarówek.

Na podstawie dotychczasowych zobowiązań w 2025 r. planowane jest uruchomienie stacji dla pojazdów ciężkich na 11 MOP-ach, w 2027 r. na 12 kolejnych, a w 2030 r. na 18. Terminy zależą jednak od tempa budowy infrastruktury elektroenergetycznej.

Ułatwienia dla rozwoju sieci

Spadek zainteresowania dzierżawą MOP-ów po wprowadzeniu obowiązku budowy instalacji o parametrach wynikających z AFIR skłonił GDDKiA i instytucje współpracujące do podjęcia dodatkowych działań. Obejmują one m.in. rozmowy z operatorami sieci dystrybucyjnych dotyczące usprawnienia przyłączeń. Przypomnijmy, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) w marcu uruchomił dwa programy wsparcia dla infrastruktury przeznaczonej dla transportu ciężkiego. Szerzej na ten temat w artykule: Dofinansowanie na sieci i stacje ładowania e-ciężarówek – trwa nabór.

Operatorzy, którzy nie zdecydowali się sami budować stacji zgodnych z AFIR, mogą liczyć na ponowne przetargi obejmujące wydzielone części MOP-ów. Prowadzone są także rozmowy dotyczące aneksowania umów przez obecnych dzierżawców.

Nowe zasady projektowania MOP-ów

GDDKiA deklaruje, że na etapie projektowania nowych MOP-ów wyznaczane są oddzielne strefy ładowania dla pojazdów osobowych i ciężarowych. Wykonawcy dróg mają obowiązek przygotowania 20 miejsc postojowych dla samochodów osobowych i 10 dla ciężarówek oraz zaprojektowania infrastruktury energetycznej umożliwiającej podłączenie przyszłych stacji ładowania.

Kontynuacja współpracy z branżą

We wrześniu podpisano porozumienie między GDDKiA, Polskim Towarzystwem Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) i Polskim Stowarzyszeniem Nowej Mobilności (PSNM), obejmujące ułatwienia w budowie sieci przesyłowych w pasie drogowym oraz wsparcie operatorów w rozmowach z wykonawcami dróg. Uczestnicy spotkania branżowego ocenili te działania jako sprzyjające dalszemu rozwojowi infrastruktury ładowania.

Spotkanie było okazją do przedstawienia aktualnych działań oraz wymiany informacji między instytucjami odpowiedzialnymi za rozwój elektromobilności w Polsce. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Energii, Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Urzędu Dozoru Technicznego (UDT), Polskiego Związku Motorowego i Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce. W wydarzeniu uczestniczyli również reprezentanci operatorów sieci dystrybucyjnych, operatorów stacji ładowania, koncernów paliwowych, stowarzyszeń branżowych związanych z elektromobilnością oraz pracownicy GDDKiA.