Rząd ułatwi inwestycje w OZE. Skorzystają fotowoltaika i magazyny energii

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotuje kolejny projekt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Znajdą się w nim przepisy mające m.in. ułatwić i przyspieszyć inwestycje związane z modernizacją istniejących instalacji OZE oraz budową elektrowni fotowoltaicznych i magazynów energii. 

W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawiła się zapowiedź opracowania nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Projekt oznaczony numerem UC118 ma przede wszystkim implementować do polskiego prawa unijne przepisy, które znalazły się w dyrektywie w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych 2023/2413 (RED III).

Jak przekazała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, najbliższa nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii będzie miała na celu przede wszystkim zwiększenie roli odnawialnych źródeł energii w budownictwie, przemyśle oraz systemach ciepłowniczych i chłodniczych (w zakresie ciepła i chłodu odpadowego). Projektowana nowelizacja ustawy o OZE ma uwzględniać także dodatkowe ułatwienia w zakresie integracji odnawialnej energii elektrycznej poprzez udostępnianie danych i informacji przez operatorów sieci dystrybucyjnych oraz operatora sieci przesyłowej.

REKLAMA

Projekt nowelizacji ustawy o OZE powinien zostać wkrótce udostępniony na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Za jego opracowanie ma odpowiadać minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Przyjęcie projektu przez Radę Ministrów planowane jest na pierwszy kwartał 2026 r.

Specjalne obszary dla magazynów energii z uproszczeniami w procedurze OOŚ

Planowane zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii zakładają wyznaczenie specjalnych obszarów na potrzeby realizacji projektów dotyczących sieci i magazynowania energii, a także przyspieszenie wydawania zezwoleń dla inwestycji realizowanych poza tzw. obszarami przyspieszonego rozwoju OZE (OPRO) w zakresie instalacji modernizowanych oraz fotowoltaiki i pomp ciepła.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) informuje, że dyrektywa RED III umożliwia wyznaczanie specjalnych obszarów infrastruktury dla projektów sieciowych i magazynowania energii służących integracji OZE z systemem elektroenergetycznym – ich celem jest wsparcie i uzupełnienie tzw. obszarów przyspieszonego rozwoju OZE. W ramach tych obszarów możliwe ma być ustanowienie odstępstw w procedurze inwestycyjnej dla projektów dotyczących sieci i magazynowania służących rozwojowi OZE. Dodatkowe preferencje dla inwestorów w tym zakresie mają objąć m.in. procesy związane z oceną oddziaływania na środowisko.

Resort klimatu zapewnia, że realizacja projektów oraz ich funkcjonowanie nie powinny mieć znaczącego wpływu na środowisko albo wpływ ten można złagodzić lub ewentualnie zrekompensować. Dyrektywa RED III przewiduje również ustanowienie procedury kontroli projektów zlokalizowanych w specjalnych obszarach pod kątem oceny wpływu na środowisko i wykrywania ewentualnego wystąpienia nieprzewidzianego niekorzystnego wpływu na środowisko.

Specjalne obszary mają być wyznaczane w drodze przyjęcia jednego lub więcej planów, które powinny m.in. zapewniać synergię z wyznaczeniem OPRO, podlegać ocenie wpływu na środowisko oraz ustanawiać odpowiednie przepisy, w tym dotyczące proporcjonalnych środków łagodzących dla projektów dotyczących sieci i magazynowania. Projekty planów mają podlegać konsultacjom z operatorami systemu elektroenergetycznego.

Przyspieszenie dla instalacji modernizowanych, fotowoltaiki i pomp ciepła

Projektowana nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii ma przewidywać także ułatwienia dla inwestycji realizowanych poza obszarami przyspieszonego rozwoju OZE, z których będą mogli skorzystać inwestorzy realizujący projekty z zakresu modernizacji instalacji OZE, fotowoltaiki i pomp ciepła.

Jak tłumaczy MKiŚ, przepisy dyrektywy wskazują na konieczność ustanowienia procedur inwestycyjnych dla instalacji OZE powstających poza OPRO w taki sposób, aby sumaryczna długość ich trwania nie przekraczała 2 lat. W tym celu unijne prawo dopuszcza ustalenie wyjątkowych zasad dla tych inwestycji w ramach procedury oddziaływania na środowisko.

Resort klimatu wskazuje, że w zakresie instalacji modernizowanych wymogiem wynikającym z unijnych przepisów jest ograniczenie trwania procedur inwestycyjnych do 3 miesięcy, gdy zwiększenie mocy modernizowanej instalacji nie przekracza 15% mocy wyjściowej. W tym celu dopuszczone ma być ustanowienie odstępstw w zakresie procedury OOŚ. Taka sama zasada ma zostać wprowadzona dla inwestycji fotowoltaicznych, których modernizacja nie powoduje zwiększenia zajmowanej powierzchni elektrowni PV.

Przygotowanie elektrowni PV z magazynem energii do 3 miesięcy

Specjalne uproszczenia mają zostać wprowadzone w odniesieniu do instalacji fotowoltaicznych i położonych na tym samym obszarze magazynów energii, w tym instalacji PV zintegrowanych z budynkiem, „w istniejących lub przyszłych sztucznych konstrukcjach” – z wyjątkiem sztucznych obszarów wodnych. W tym zakresie procedura inwestycyjna ma nie trwać dłużej niż 3 miesiące, jeżeli głównym przeznaczeniem takich sztucznych konstrukcji nie będzie wytwarzanie lub magazynowanie energii słonecznej.

Ministerstwo wskazuje, że analogiczne preferencje należy ustanowić dla mniejszych elektrowni fotowoltaicznych o mocy do 100 kW, instalacji prosumenckich, a także dla inwestycji realizowanych w ramach społeczności energetycznych.

Fabryki dostaną więcej zielonej energii

Nowe przepisy mają zapewnić zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej w polskim przemyśle. Ministerstwo Klimatu i Środowiska potrzebę zmian w tym zakresie uzasadnia zapisami dyrektywy RED III, które zobowiązują państwa UE do zwiększenia udziału źródeł odnawialnych w liczbie źródeł energii wykorzystywanych w sektorze przemysłu do celów związanych z energią końcową i celów innych niż energetyczne – o co najmniej 1,6 pkt proc. jako średnia roczna obliczona dla lat 2021–2025 oraz 2026–2030.

Do powyższego celu możliwe jest zaliczenie ciepła i chłodu odpadowego w wysokości nie większej niż 0,4 pkt proc., ale pod warunkiem, że są one dostarczane z efektywnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych, z wyłączeniem sieci dostarczających ciepło tylko do jednego budynku lub w których cała energia cieplna jest zużywana wyłącznie na miejscu i w których nie jest sprzedawana.

Nowe obowiązki dla operatorów sieci

Planowana nowelizacja ustawy o OZE ma wprowadzić – wynikający z unijnej dyrektywy – obowiązek zapewnienia przez operatorów sieci dystrybucyjnych elektroenergetycznych (OSD) i operatorów sieci przesyłowych elektroenergetycznych (OSP) cyfrowego udostępniania danych na temat udziału odnawialnej energii elektrycznej oraz emisji gazów cieplarnianych w dostarczanej energii elektrycznej.

Dane w tym zakresie mają być udostępniane z możliwie największą dokładnością w przedziałach czasowych odpowiadających częstotliwości rozliczeń rynkowych, ale nie dłuższych niż jedna godzina. MKiŚ podkreśla, że dyrektywa RED III wprowadza także obowiązek zapewnienia dostępu do informacji w czasie rzeczywistym dla użytkowników magazynów energii.

Więcej zielonej energii w ciepłownictwie

Wiele miejsca w planowanej nowelizacji ustawy o OZE jej autorzy mają poświęcić sektorowi ciepłownictwa i chłodu. Ministerstwo klimatu potrzebę zmian w tym zakresie uzasadnia zapisami dyrektywy RED III wprowadzającymi obowiązek zwiększenia udział energii odnawialnej o co najmniej 0,8 pkt proc. jako roczna średnia wyliczona dla okresu 2021–2025 oraz o co najmniej 1,1 pkt proc. jako roczna średnia wyliczona dla okresu 2026–2030, zaczynając od udziału energii odnawialnej w sektorze ogrzewania i chłodzenia osiągniętego w 2020 r., wyrażonego jako krajowy udział w końcowym zużyciu energii brutto.

REKLAMA

Dla powyższego możliwe jest uwzględnienie do wysokości 0,4 pkt proc. energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, wykorzystywanej do ogrzewania i chłodzenia za pomocą urządzeń wytwarzania ciepła i chłodu, których sprawność przekracza 100%, a także do wysokości 0,4 pkt proc. ciepła i chłodu odpadowego na poczet rocznego wzrostu energii odnawialnej w sektorze ogrzewania i chłodzenia.

Ponadto zgodnie z treścią dyrektywy RED III państwa członkowskie powinny dążyć do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych oraz z ciepła odpadowego i chłodu odpadowego w systemach ciepłowniczych i chłodniczych o około 2,2 pkt proc. jako roczna średnia obliczona dla okresu 2021–2030, a także określenia środków, które należy podjąć, aby osiągnąć cel zwiększenia udziału energii z OZE oraz ciepła i chłodu odpadowego.
.
.

.

Dyrektywa RED III umożliwia państwom członkowskim zaliczenie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wykorzystywanej w systemach centralnego ogrzewania i chłodzenia do ww. średniego rocznego wzrostu. Zgodnie z dyrektywą państwa UE powinny wdrożyć co najmniej dwa mechanizmy pozwalające na realizację celów zwiększenia udziału energii odnawialnej w sektorze ogrzewania i chłodzenia.

W tym zakresie planowane w najbliższej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii są w szczególności:

1. modyfikacja przepisów dotyczących obowiązku zakupu ciepła oraz przyłączenia dostawców energii ze źródeł odnawialnych oraz z ciepła odpadowego i chłodu odpadowego;
2. wprowadzenie obowiązku sporządzenia oceny potencjału pod względem energii ze źródeł odnawialnych i wykorzystania ciepła odpadowego i chłodu odpadowego w sektorze ogrzewania i chłodzenia;
3. modyfikacja przepisów dotyczących sporządzenia przez OSD oceny potencjału systemów ciepłowniczych lub chłodniczych;
4. modyfikacja przepisów dotyczących obowiązku informowania odbiorców końcowych ciepła i chłodu;
5. możliwość podjęcia, w stosownych przypadkach, niezbędnych kroków na rzecz rozbudowy efektywnej infrastruktury systemu ciepłowniczego i chłodniczego w celu wspierania ogrzewania i chłodzenia wykorzystującego źródła odnawialne;
6. wprowadzenie, w razie konieczności, ram koordynacji operatorów systemów ciepłowniczych i chłodniczych z potencjalnymi źródłami ciepła odpadowego i chłodu odpadowego w sektorach przemysłu i usług;
7. rozliczanie energii odnawialnej wykorzystywanej do ogrzewania i chłodzenia.

Kaskadowe wykorzystanie biomasy

Projektowana nowelizacja ustawy o OZE będzie uwzględniać także propozycje przepisów mających na celu zapewnienie przestrzegania zasady kaskadowego wykorzystania biomasy.

Ministerstwo klimatu informuje, że państwa członkowskie zgodnie z unijnym prawem powinny wdrożyć systemy wsparcia w odniesieniu do energii z biopaliw, biopłynów i paliw z biomasy w taki sposób, aby uniknąć tworzenia zachęt dla ścieżek, które nie spełniają kryteriów zrównoważonego rozwoju, a także nie zakłócają konkurencji na rynkach surowców w celu zapewnienia wykorzystania biomasy drzewnej - stosownie do jej najwyższej ekonomicznej i środowiskowej wartości dodanej. Dyrektywa RED III dopuszcza możliwość odstąpienia od zasady kaskadowego wykorzystania biomasy, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii.

W związku z tym w planach MKiŚ związanych z nowelizacją ustawy o OZE przewidziane jest udostępnienie możliwości stosowania odstępstw od zasady kaskadowego wykorzystania biomasy w uzasadnionych okolicznościach - na przykład gdy „lokalny przemysł jest z ilościowego lub technicznego punktu widzenia niezdolny do wykorzystywania biomasy leśnej w celu uzyskania gospodarczej i środowiskowej wartości dodanej wyższej niż produkcja energii”.

W zakresie raportowania odstępstw od zasady kaskadowego wykorzystania biomasy nowe przepisy mają wdrożyć do polskiego prawa system sprawozdawczości do Komisji Europejskiej,

W obszarze energetyki biomasowej nowe przepisy mają ponadto wprowadzić dodatkowe kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Te kryteria mają objąć m.in. instalacje produkujące energię elektryczną i cieplną z biomasy stałej o całkowitej nominalnej mocy cieplnej wynoszącej co najmniej 7,5 MW. W przypadku instalacji produkujących energię i ciepło z gazowych paliw z biomasy zaproponowany zostanie próg min. 2 MW mocy cieplnej.

Zmiany w certyfikacji instalatorów OZE

W projektowanych przepisach mają zostać ponadto zawarte zmiany w zakresie systemu szkolenia i certyfikacji instalatorów odnawialnych źródeł energii. Na razie Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie sprecyzowało, jakie będą to zmiany.

Nowelizacja ustawy dla offshore wprowadzi szereg zmian dla OZE

Zanim Rada Ministrów przyjmie zapowiedziany projekt nowelizacji ustawy o OZE, Sejm może uchwalić inną ważną nowelizację przepisów dla sektora energetyki odnawialnej. Chodzi o przyjęty w ubiegłym tygodniu przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy dla morskiej energetyki wiatrowej. Skupia się ona na doprecyzowaniu zasad udziału w planowanych aukcjach dla morskiej energetyki wiatrowej oraz realizacji inwestycji w offshore.

Znajdziemy w niej jednak również ważne regulacje dla innych sektorów odnawialnych źródeł energii - w tym w zakresie obszarów przyspieszonego rozwoju OZE, spółdzielni energetycznych, klastrów energii, prosumenta lokatorskiego i kar za niewypełnianie obowiązków przez wytwórców energii odnawialnej.

Więcej na ten temat w artykule: Rząd przyjął projekt nowych przepisów dla OZE.

Piotr Pająk

piotr.pajak@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.3