Rolnictwo z własną energią: do 1,5 mln zł dotacji na układ samobilansujący i spółdzielnię

Ceny prądu i ciepła potrafią dziś zachwiać stabilnością produkcji rolnej. Odpowiedzią nie są obietnice cudów, lecz rzetelna inżynieria i rachunek ekonomiczny: energia powinna powstawać jak najbliżej miejsca zużycia, być magazynowana wtedy, gdy jest tania, i wykorzystywana wtedy, gdy jest naprawdę potrzebna. ARMiR przygotował wyjątkowy program, który idealnie wpasowuje się w „samobilansujące” się rozwiązanie oferowane przez Fundację PIRE. Nabór wniosków o dofinansowanie będzie prowadzony w terminie od 21 października do 19 listopada 2025 roku.

Program ARMiR I.10.2 – wsparcie energetyczne dla rolników

Program I.10.2 dzieli się na trzy główne obszary, które umożliwiają dofinansowanie różnych typów inwestycji:

• Obszar A: Biogazownie rolnicze, czyli też nasz układ kogeneracyjny oparty na BioLPG. Wsparcie na budowę o mocy do 50 kW. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 1,5 mln zł.
• Obszar B: Fotowoltaika i pompy ciepła. Dofinansowanie na instalację paneli fotowoltaicznych o mocy do 50 kW, w połączeniu z magazynami energii i pompami ciepła. Maksymalna kwota wsparcia to 200 tys. zł.
• Obszar C: Poprawa efektywności energetycznej budynków. Wsparcie na modernizację budynków gospodarskich, z maksymalną kwotą dofinansowania wynoszącą 200 tys. zł, obejmuje:
  – instalację kotłów na biomasę,
  – montaż systemów odzyskiwania ciepła,
  – wymianę oświetlenia na energooszczędne LED,
  – przeprowadzenie termomodernizacji.

Chcesz przystąpić do spółdzielni i skorzystać z dofinansowania?

Wypełnij formularz zgłoszeniowy>>>

Maksymalna intensywność dofinansowania wynosi 65% kosztów kwalifikowalnych projektu. Aby ubiegać się o wsparcie, planowane koszty inwestycji muszą przekraczać 20 tys. zł. Nabór wniosków o dofinansowanie będzie prowadzony w terminie od 21 października do 19 listopada 2025 roku. Rolnik może skorzystać zarówno z obszaru A lub B, lub C. Maksymalna kwota pomocy łącznie na obszary A i C nie może przekroczyć 1,7 mln zł, a na obszary B i C – 400 tys. zł.

Inwestycja ta ma na celu ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, efektywniejsze gospodarowanie odpadami i produktami ubocznymi oraz zwiększenie efektywności energetycznej.

Jak Fundacja PIRE układa plan inwestycyjny „pod dotację” i jak inwestycja zarabia dodatkowo w spółdzielni

Fundacja PIRE zaczyna od porządnej diagnozy: zbiera dane z punktów poboru (PPE), analizuje godzinowe profile zużycia energii oraz potrzeby cieplne budynków, a równolegle weryfikuje warunki przyłączeniowe i wymagania formalne. Na tej podstawie powstaje spójny projekt układu energetycznego — dobierane są źródła wytwarzania (w pierwszej kolejności fotowoltaika i ewentualnie małe turbiny wiatrowe, docelowo także biogaz), magazyny energii, systemy sterowania i zabezpieczenia, a także sposób posadowienia instalacji na dachu, gruncie lub w formie carportu wraz z pełnym monitoringiem.

Zakres inwestycji układany jest „pod dotację” i w logice trzech obszarów. Najpierw realizowane są działania z obszaru C, które obniżają zapotrzebowanie — docieplenia, modernizacja oświetlenia, odzysk ciepła. Potem dołączany jest obszar B: instalacja PV z magazynem energii, dobrana tak, by spełnić warunki ARiMR i maksymalizować autokonsumpcję..

Korzyści finansowe dla rolnika płyną z dwóch kierunków: oszczędności i dodatkowych przychodów. Oszczędności biorą się z pierwszeństwa zużycia własnej energii, rozliczania reszty we wspólnocie (1:0,6). Przychody pojawiają się wtedy, gdy rolnik staje się Producentem i sprzedaje energię do bilansu spółdzielni na z góry ustalonych warunkach — zwykle na 24–36 miesięcy, z możliwością dłuższych kontraktów. Efekt skali — wspólne zakupy, ujednolicony serwis i zasady rozliczeń — oraz inteligentne sterowanie popytem poprzez magazyny energii i systemy EMS, które przesuwają pracę urządzeń na czas lokalnej produkcji, dalej obniżają koszty. Dzięki temu plan inwestycyjny ułożony „pod dotację” nie tylko spełnia warunki programów wsparcia, ale też od pierwszego dnia pracuje na niższe rachunki i trwały, dodatkowy strumień przychodów w ramach spółdzielni.

Analiza energetyczna gospodarstwa

Rolnictwo ma bardzo zróżnicowane potrzeby energetyczne, dlatego zaczynamy od pomiarów. W szklarniach i tunelach kluczowe są ogrzewanie powietrza i podłoża, doświetlanie oraz wentylacja; w chlewniach liczy się dogrzewanie porodówek i odchowalni, ale też stała praca wentylatorów i podajników paszy; w kurnikach ogrzewanie pierwszych tygodni łączy się z intensywną wentylacją i równomiernym oświetleniem; w oborach mlecznych największe znaczenie mają schładzanie mleka i przygotowanie ciepłej wody; suszarnie, chłodnie i przechowalnie generują największe skoki mocy, a systemy nawodnień dopełniają obrazu. Dopiero po takiej diagnozie Fundacja PIRE proponuje rozwiązanie, które ma sens techniczny i finansowy w konkretnym gospodarstwie.

Aby przystąpić do spółdzielni i skorzystać z dofinansowania,
wypełnij formularz zgłoszeniowy>>>

Układ samobilansujący – własna energia w gospodarstwie

Układ samobilansujący to zestaw urządzeń pracujących jak jedna, dobrze zestrojona maszyna. Kocioł – zasilany paliwem odnawialnym, takim jak bioLPG – pełni funkcję szczytową i rezerwową oraz zapewnia dyspozycyjność ciepła nawet podczas mrozów. Kogeneracja (biometan)wytwarza jednocześnie prąd i ciepło z tego samego, odnawialnego paliwa; uruchamiamy ją głównie wtedy brakuje nam energii elektrycznej we własnym bilansie jak i bilansie spółdzielni energetycznej, a wytworzone ciepło ładujemy do buforów i instalacji grzewczych. Pompy ciepła „pomnażają” nasz własny prąd, szczególnie w okresach przejściowych, kiedy wytwarzają ciepło najtaniej; w mroźne dni ciężar przejmują kocioł i kogeneracja. Fotowoltaika zasila w pierwszej kolejności bieżące potrzeby – wentylację, oświetlenie, pompy ciepła – a nadwyżki trafiają do magazynu energii, który ścina krótkie piki mocy i zabezpiecza dostawy wtedy, gdy są najbardziej potrzebne. Nad całością czuwa system zarządzania energią, który pilnuje mocy przyłącza, kolejności uruchamiania źródeł i opłacalności pracy, nie tracąc z oczu komfortu zwierząt i roślin.

Spółdzielnia energetyczna – korzyści ze wspólnej energii

Nie wszystko jednak da się zainstalować „pod własnym dachem”. Czasem ogranicza nas powierzchnia, innym razem moc przyłącza. Tu pokazuje pełnię swoich możliwości spółdzielnia energetyczna, którą Fundacja PIRE potrafi zorganizować i poprowadzić od A do Z. Spółdzielnia energetyczna działa na obszarze jednego operatora sieci dystrybucyjnej i w granicach gmin wiejskich lub miejsko‑wiejskich, a rozliczenia prowadzi dla wszystkich członków. Kluczowe preferencje to rozliczenie nadwyżek w stosunku 1 do 0,6 oraz zwolnienie energii wytworzonej w spółdzielni i zużytej przez jej członków z wybranych opłat (m.in. opłaty OZE, opłaty mocowej , opłaty kogeneracyjnej oraz przede wszystkim zmiennych opłat przesyłowych). W praktyce oznacza to większą autokonsumpcję lokalnego prądu i niższe rachunki, a Fundacja PIRE przekuwa te zasady w realne oszczędności dzięki precyzyjnemu planowaniu pracy źródeł i przejrzystym rozliczeniom.

Co ważne, Fundacja PIRE patrzy szerzej niż pojedynczy obiekt. Równolegle analizujemy cały obszar gminy oraz – tam, gdzie to potrzebne – gmin sąsiednich. Inwentaryzujemy istniejące źródła energii i projekty w przygotowaniu – elektrownie słoneczne na dachach i gruncie, biogazownie, kotłownie, plany przyłączeń i moce dostępne w sieci. Z tych informacji tworzymy mapę potrzeb i możliwości. Dzięki temu agregujemy rozproszone źródła i łączymy je z odbiorcami tak, by każdy potencjalny członek spółdzielni energetycznej dostał wariant dopasowany do własnej produkcji i profilu zużycia. Gospodarstwo o małym rocznym własnym zużyciu energii, ale dużą mocą przyłączeniową z wolnymi dachami lub gruntem może stać się wytwórcą prądu dla sąsiadów; energochłonny kurnik czy szklarnia zyskują pierwszeństwo do lokalnej, tańszej energii. Fundacja PIRE uzgadnia harmonogramy przyłączeń z operatorem sieci, aby uniknąć anomalii i ułatwić długofalowy rozwój każdej spółdzielni prowadzonej przez Fundację PIRE.

Przykłady zastosowania układu samobilansującego

W praktyce wygląda to następująco: elektrownia słoneczna postawiona na gruncie jednego gospodarstwa zasila kurnik sąsiada w godzinach największej pracy wentylatorów, kogeneracja u innego członka dogrzewa jego chlewnię i „przerzuca” prąd do szklarni po drugiej stronie gminy, a magazyn energii w węźle spółdzielni przyjmuje i oddaje energię w szczytach zapotrzebowania. W szklarniach układ samobilansujący łączy fotowoltaikę z magazynem, pompami ciepła do obiegów niskotemperaturowych, kogeneracją do nocnych szczytów oraz kurtynami termicznymi; w chlewniach kogeneracja pracuje wtedy, gdy mamy zapotrzebowanie na energię elektryczną do samo bilansowania pojedynczego spółdzielcy jak i do bilansowania całej spółdzielni energetycznej. Pompy ciepła zapewniają bazę cieplną, kocioł odnawialny trzyma rezerwę, a fotowoltaika z magazynem obniża koszt nocą; w kurnikach pierwsze tygodnie ogrzewamy kotłem i kogeneracją, w okresach przejściowych dopinamy pompy ciepła, a wentylację i oświetlenie zasilamy własnym prądem.

Tak rozumiane samobilansowanie – oparte na układzie samobilansującym, analizie całej gminy i gmin sąsiednich oraz spółdzielni energetycznej – działa, ponieważ jedna instytucja bierze odpowiedzialność za całość. W naszych projektach tą instytucją jest Fundacja PIRE: od pierwszej rozmowy i pomiarów, przez projekt i finansowanie, aż po budowę, uruchomienie i codzienne zarządzanie wspólną energetyką. Jeśli prowadzisz szklarnię, chlewnię, kurnik, oborę, suszarnię lub chłodnię i chcesz przejść na własną energię bez ryzyka i chaosu, zaproś nas do przygotowania koncepcji dopasowanej do Twojej produkcji i do warunków całej gminy. Pokażemy, jak obniżyć rachunki dziś i jak rozwijać źródła jutro – z wykorzystaniem różnych środków dotacyjnych i pełnym wsparciem spółdzielni energetycznej prowadzonej przez Fundację PIRE.

Zgłoś swoje gospodarstwo i skorzystaj z dofinansowania

Wypełnij formularz zgłoszeniowy>>>

Fundacja Polski Instytut Rozwiązań Energooszczędnych (Fundacja PIRE)
ul. Włodka 16F, 86-300 Grudziądz
NIP: 8762496676
Strona internetowa: fundacjapire.pl
E-mail: m.wisniewski@fundacjapire.pl
Telefon: 453 025 946

Fundacja PIRE – materiał sponsorowany