Niemieckie wiatraki na morzu stoją zbyt blisko siebie? Fiasko aukcji dla offshore
Niemiecki regulator rynku energetycznego przeprowadził aukcję, w której inwestorzy mogli zabezpieczyć prawa do zagospodarowania obszarów przeznaczonych do budowy morskich farm wiatrowych o łącznej mocy 2,5 GW. W aukcji nie złożono żadnej oferty. Zdaniem branży energetycznej w Niemczech potrzebne jest zwiększenie bezpieczeństwa inwestycji: oparcie modelu finansowego projektów offshore wyłącznie na rynkowych umowach PPA nie jest już wystarczające, a także potrzebne są regulacje, które zapewnią większe odstępy między turbinami wiatrowymi.
Taka sytuacja wydarzyła się po raz pierwszy w niemieckich aukcjach dla morskiej energetyki wiatrowej, które prowadzi federalny regulator rynku energetycznego Bundesnetzagentur. Żaden inwestor nie złożył oferty na rezerwację obszarów, w których będzie można wybudować farmy wiatrowe. W grę wchodziły dwa obszary, umożliwiające postawienie farm wiatrowych o całkowitej mocy odpowiednio 2 GW i 0,5 GW. W pierwszym obszarze elektrownie wiatrowe miałyby powstać do 2031 r., a w drugim – do 2030 r.
Brak gwarancji sprzedaży energii
Postępowanie przetargowe opierało się na procedurze aukcji zamkniętej z ilościowymi i jakościowymi kryteriami oceny, jednak bez możliwości finansowania zwycięskich projektów z niemieckiej opłaty OZE, z której wspierani są producenci energii odnawialnej.
Aplikując o prawa do wykorzystania morskich obszarów, inwestorzy nie mogli liczyć na jakiekolwiek wsparcie na etapie inwestycyjnym czy operacyjnym.
Coraz większe ryzyko dla inwestorów
Komentując fiasko najnowszej aukcji dla morskiej energetyki wiatrowej, największe niemieckie stowarzyszenie firm z sektora energetycznego BDEW (Bundesverband der Energie- und Wasserwirtschaft) oceniło, że wynik aukcji sygnalizuje rosnące wyzwania, z jakimi muszą się zmierzyć inwestorzy na rynku offshore.
W ocenie BDEW, efekty aukcji potwierdzają, jak bardzo w ostatnich latach wzrosło ryzyko dla deweloperów morskich farm wiatrowych. Przyczyną są zwiększone koszty projektów i kapitału w wyniku napięć geopolitycznych i ograniczeń w łańcuchu dostaw, a także coraz trudniejsze do przewidzenia ryzyka cenowe na rynku energii elektrycznej. Ponadto, w ocenie stowarzyszenia, planowana wcześniej wysoka gęstość zabudowy elektrowni wiatrowych na obszarach objętych ostatnią aukcją znacząco zmniejsza potencjalną liczbę godzin pełnego obciążenia turbin z powodu efektu zacieniania.
Niemiecki instytut Fraunhofer-Institut für Windenergiesysteme (IWES) ocenił potencjał obu lokalizacji będących przedmiotem ostatniej aukcji, szacując, że można w nich wyprodukować około 6,8 TWh – 7,5 TWh energii elektrycznej przy założeniu wykorzystania obszaru średnio 13,8 MW/km2 i pracy z pełną mocą maksymalnie przez 2722 – 2984 godzin w roku.
BDEW odpowiada, że to mniej niż w przypadku lepszych lokalizacji, umożliwiających pracę morskich turbin w przedziale około 3300 – 4500 godzin rocznie, co oznacza potencjalnie wyższy koszt produkowanej energii w przypadku obszarów objętych aukcją.
Stowarzyszenie postuluje zmniejszenie gęstości mocy w niemieckiej wyłącznej strefie ekonomicznej poniżej 10 MW/km², aby zredukować efekty zacieniania w obrębie farm wiatrowych, a także utrzymać możliwie wysoką liczbę godzin pracy z pełnym obciążeniem turbin.
– Coraz większe efekty zacieniania między farmami wiatrowymi i w ich obrębie, wynikające z gęstej zabudowy w niemieckiej wyłącznej strefie ekonomicznej, powinny być uwzględnione w ramach reformy ustawy WindSeeG (red. nienieckiej ustawy dla morskiej energetyki wiatrowej) – komentuje Kerstin Andreae, szefowa BDEW.
Same umowy PPA nie wystarczą, potrzebne kontrakty różnicowe
BDEW podkreśla, że obecna sytuacja, z którą muszą mierzyć się inwestorzy w sektorze morskiej energetyki wiatrowej, wymaga także innych zmian w niemieckiej ustawie dla offshore, które zwiększą bezpieczeństwo inwestycji i poprawią ich efektywność kosztową.
Kerstin Andreae z BDEW podkreśla, że w obecnych realiach rynku offshore inwestorom nie wystarcza już oparcie modelu finansowego projektów na rynkowych umowach PPA. Potrzebne są gwarancje przychodów zapewniane przez odpowiedni mechanizm wsparcia. BDEW wskazuje tutaj na model bazujący na dwustronnych kontraktach różnicowych (Contracts for Difference, CfD).
W tym modelu inwestor otrzymuje gwarancję określonego przychodu, zgodnie z ceną energii zaoferowaną w aukcji – poprzez prawo do otrzymania adekwatnej dopłaty w stosunku do cen osiąganych na rynku. Jednak w przypadku wyższych rynkowych cen energii musi zwrócić nadwyżkę.
Wyłącznie rynkowy model rozwoju oparty na umowach PPA (Power Purchase Agreements), który funkcjonował w ostatnich latach, nie będzie już wystarczający, aby w obliczu obecnych ryzyk w pełni osiągnąć cele rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w nadchodzących latach, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa inwestycyjnego i różnorodności interesariuszy. W związku z tym BDEW wzywa do zmiany ram inwestycyjnych i projektów przetargowych na dwustronne kontrakty różnicowe — nie wykluczając jednak całkowicie możliwości finansowania przez PPA
– komentuje Kerstin Andreae z BDEW.
Ile morskich farm wiatrowych mają Niemcy?
Zainstalowana moc morskich farm wiatrowych w Niemczech zbliża się do 10 GW, to jednak nadal znacznie mniej niż wynika z celów zapisanych w niemieckiej strategii energetycznej.
Na koniec zeszłego roku w niemieckiej części Morza Północnego i Morza Bałtyckiego pracowały turbiny o całkowitej mocy 9,2 GW w stosunku do mocy na poziomie 8,5 GW na koniec 2023 r. W zeszłym roku niemieckie farmy wiatrowe na morzu wyprodukowały w sumie 25,7 TWh energii elektrycznej, a rok wcześniej – 23,5 TWh.
.
.
.
Celem strategii energetycznej Niemiec jest budowa morskich farm wiatrowych o łącznej mocy 30 GW do 2030 r., następnie 40 GW do 2040 r. oraz 70 GW do 2045 r. Ostatni wynik aukcji przeprowadzonej przez Bundesnetzagentur jednak pokazuje, że osiągnięcie takiego tempa rozwoju morskiej energetyki wiatrowej będzie bardzo trudne - przynajmniej w obecnych ramach legislacyjnych.
Kolejne postępowanie w zakresie zagospodarowania obszarów będących przedmiotem ostatniej aukcji powinno zostać przeprowadzone w 2026 r.
Piotr Pająk
Piotr.pajak@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
