URE podsumowuje pierwszy rok funkcjonowania cable poolingu w Polsce

W pierwszym roku działania cable poolingu inwestorzy z segmentu OZE złożyli 130 wniosków o współdzielenie przyłącza – wynika z danych URE. Najczęściej wnioskowaną opcją było połączenie nowej inwestycji z instalacją podłączoną wcześniej do sieci.

Możliwość współdzielenia przyłącza przez dwie lub więcej instalacji odnawialnych źródeł energii (cable pooling) została wprowadzona nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii z 17 sierpnia 2023 r. W praktyce obowiązuje ona od 1 października 2023 r., gdy nowe przepisy weszły w życie. Ubiegły rok był więc pierwszym, w którym polscy inwestorzy z rynku OZE mogli korzystać z tej opcji.

W związku z tym Urząd Regulacji Energetyki (URE) postanowił podsumować ten okres i wezwał 192 operatorów sieci elektroenergetycznych w Polsce do przedstawienia informacji na temat korzystania z cable poolingu w 2024 r. Jak podaje, otrzymał tylko pięć odpowiedzi: od Polskich Sieci Elektroenergetycznych jako operatora sieci przesyłowej i od czterech operatorów sieci dystrybucyjnej: Enea Operator, Energa-Operator, PGE Dystrybucja i Tauron Dystrybucja. Pozostali operatorzy poinformowali, że nie otrzymali wniosków o wydanie warunków przyłączenia w ramach współdzielenia przyłącza.

REKLAMA

Jaki obraz wyłania się z danych URE?

Z udzielonych przez operatorów informacji wynika, że w 2024 r. inwestorzy z segmentu OZE złożyli 130 wniosków dotyczących cable poolingu, a łączna moc planowanych przez nich do podłączenia instalacji wyniosła niespełna 1,6 GW.

Najczęściej były to wnioski o współdzielenie przyłącza przez dwóch różnych inwestorów w sytuacji, gdy jedna z instalacji jest już przyłączona do sieci (tzw. kolejne przyłącze OZE). Łączna moc uwzględnionych w nich instalacji wyniosła w 2024 r. ponad 1,11 GW.

Mniejszą popularnością cieszyła się formuła jednoczesnego pierwszego przyłączania, w której dwie lub więcej nowe instalacje OZE projektowane przez różnych inwestorów podłączane są równocześnie do jednego przyłącza (łącznie 222,18 MW). Najmniej wniosków dotyczyło tzw. wtórnego przyłączenia, tzn. sytuacji, w której ten sam inwestor rozbudowuje swoje moce OZE i wnioskuje o podłączenie kolejnej instalacji do już istniejącego przyłącza (łącznie 258 MW).

W opinii URE niewielka liczba wniosków o jednoczesne pierwsze przyłączenie i przyłączenie wtórne wynika z braku możliwości uzyskania wsparcia finansowego dla drugiej i kolejnej instalacji OZE korzystającej z tego samego przyłącza w sytuacji, gdy pierwsza instalacja uzyskała wsparcie określone w ustawie o OZE.

Według znowelizowanej w 2023 r. ustawy wsparcie w postaci aukcji OZE lub systemu FIT/FIP może otrzymać tylko instalacja, która nie współdzieli od początku przyłącza z inną inwestycją OZE i nie jest realizowana jako kolejna instalacja na tym samym przyłączu przez tego samego inwestora. Warunki te spełniają jedynie projekty realizowane w ramach tzw. kolejnego przyłącza.

12 współdzielonych przyłączy już działa

Według danych zgromadzonych przez URE nie wszystkie wnioski o współdzielenie przyłącza zostały rozpatrzone pozytywnie. W przypadku 47 z nich operator odmówił wydania warunków przyłączenia, a 21 wniosków wciąż jest rozpatrywanych.

Ogółem w ubiegłym roku operatorzy wydali 62 decyzje o warunkach przyłączenia i podpisali 49 umów o współdzielenie przyłącza, z czego 25 dotyczyło kolejnego przyłącza OZE, 11 – jednoczesnego pierwszego przyłączenia, a 7 – wtórnego przyłączenia OZE.

REKLAMA

12 z tych umów doczekało się finalizacji, tj. wykonania współdzielonego przyłącza, jeszcze w zeszłym roku, przy czym 9 dotyczyło kolejnego przyłącza OZE, a 3 – jednoczesnego pierwszego przyłączenia.

Konieczna standaryzacja procedur

Prezes URE Renata Mroczek w swoim podsumowaniu raportu podkreśla, że współdzielenie przyłącza jest bardzo użytecznym rozwiązaniem w obliczu szybkiego wzrostu liczby instalacji i mocy zainstalowanej OZE. Pozwala bowiem zarówno na optymalne wykorzystanie istniejącej infrastruktury, jak i pełniejsze wykorzystanie generacji z odnawialnych źródeł energii, w tym o uzupełniających się profilach mocy, takich jak farmy wiatrowe i fotowoltaiczne. Redukuje też presję na rozbudowę sieci elektroenergetycznej i ogranicza koszty tego typu modernizacji.

Raport zwraca jednak uwagę także na wyzwania stojące przed mechanizmem cable poolingu w Polsce. Zdaniem prezes URE największym z nich jest ryzyko przekroczenia mocy przyłączeniowej i związana z tym konieczność ponoszenia dodatkowych opłat za nielegalny pobór. Innym problemem może być brak standardów dotyczących wspólnych planów pracy instalacji oraz konieczność zawierania indywidualnych porozumień między inwestorami i ryzyko potencjalnych sporów pomiędzy nimi. I wreszcie, ograniczająco na rynek może działać wykluczenie drugiej instalacji z możliwości uzyskania wsparcia finansowego.

Magazyny energii już wkrótce w cable poolingu?

Zdaniem prezes URE zainteresowanie cable poolingiem w Polsce w kolejnych latach będzie rosło – pod warunkiem wprowadzenia zmian w przepisach o pomocy publicznej, stworzenia jednolitych standardów technicznych dla tego typu instalacji oraz edukacji operatorów w tym zakresie.

Rozwój cable poolingu w dużej mierze zależy od rozszerzenia tej formuły co najmniej o możliwość współdzielenia przyłącza przez instalację OZE oraz niezależny magazyn energii

– podkreśla Renata Mroczek.

Być może już wkrótce stanie się to faktem. W nowym rządowym projekcie zmian w Prawie energetycznym (UC84), który czeka na przyjęcie przez Radę Ministrów, uwzględniono bowiem także kwestię rozszerzenia mechanizmu cable poolingu o magazyny energii oraz objęcie tego typu instalacji uproszczonymi procedurami administracyjnymi. Więcej na temat projektu UC84 piszemy w artykule: UC84: Dawno polski rynek OZE nie miał tyle obaw o nowe przepisy.

Agata Świderska

agata.swiderska@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.