Czy beneficjenci Czystego Powietrza z kotłami na pelet stracą dotacje? NFOŚiGW odpowiada

Ostatnie tygodnie przyniosły sporo niepewności dla właścicieli kotłów na pelet, które znalazły się na Liście ZUM – wykazie urządzeń kwalifikujących się do dofinansowania w programie Czyste Powietrze. Portal Gramwzielone.pl postanowił rozwiać wątpliwości beneficjentów i skierował do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pytania dotyczące sytuacji urządzeń zawieszonych na liście. Fundusz wyjaśnił, jakie mogą być konsekwencje dla użytkowników kotłów, którzy otrzymali dofinansowanie z Czystego Powietrza.

Od 2020 r. program Czyste Powietrze nie dopuszcza możliwości finansowania kotłów na pellet wyposażonych w ruszt awaryjny lub przedpalenisko ani takich, których konstrukcja umożliwia ich montaż. Jest to jedno z podstawowych kryteriów programu. Kotły oferowane przez producentów z możliwością montażu rusztu awaryjnego lub przedpaleniska nie mogą podlegać dofinansowaniu w programie. Beneficjent Czystego Powietrza decydujący się na kocioł na pelet powinien zwrócić na to szczególną uwagę. W sytuacji gdy beneficjent lub wykonawca samodzielnie przerobi kocioł, np. dodając ruszt lub przedpalenisko, narusza zasady programu i podpisanej umowy. Taka ingerencja wiąże się z ryzykiem zwrotu przyznanej dotacji wraz z odsetkami.

Warto podkreślić, że dopiero od 29 kwietnia 2025 r. program Czyste Powietrze wymaga od producentów, aby potwierdzali pisemnym oświadczeniem, że ich urządzenia nie dają możliwości montażu rusztu awaryjnego lub przedpaleniska.

REKLAMA

W praktyce oznaczało to, że niektóre modele kotłów mogły zostać zawieszone na Liście ZUM, mimo że wcześniej spełniały wymogi programu. Taka sytuacja rodziła pytania wśród beneficjentów, czy będą musieli zwracać dotacje, jeśli zakupili kocioł zgodny z wymaganiami obowiązującymi w momencie zakupu.

Odpowiedź Funduszu

Zapytaliśmy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) o mechanizmy weryfikacji producentów kotłów na pelet i możliwe działania wobec beneficjentów Czystego Powietrza.

Fundusz odpowiedział jednoznacznie:

• Wszystkie kotły na biomasę, które spełniają warunki programu Czyste Powietrze i były wpisane na Listę ZUM w dniu zakupu mogą zostać sfinansowane w ramach dotacji. O kwalifikacji do dofinansowania decyduje data wystawienia faktury zakupu.
• Jeżeli urządzenie nie umożliwia montażu rusztu awaryjnego (czyli nie ma o tym mowy w dokumentacji technicznej kotła), a także nie zostało w żaden sposób przerobione, aby taką możliwość stworzyć, to spełnia warunki programu i dotacja zostanie utrzymana.

Co to oznacza dla beneficjentów?

NFOŚiGW wyjaśnił, że zawieszenie kotła na Liście ZUM nie oznacza automatycznie, że urządzenie nie będzie finansowane. To jedynie etap weryfikacji zgodności z wymogami programu. Jeśli producent przedstawi dokumentację potwierdzającą spełnienie warunków programu Czyste Powietrze, to kocioł zostanie przywrócony na listę.

Co istotne, nawet jeśli kocioł był zawieszony w momencie zakupu, to i tak będzie mógł zostać sfinansowany z dotacji, jeżeli przejdzie pozytywnie procedurę weryfikacji i wpisu na Listę ZUM.

REKLAMA

NFOŚiGW wyjaśnił także, że odpowiedzialność za zgodność kotła z programem spoczywa zarówno na beneficjencie, jak i wykonawcy. Samodzielne przeróbki, takie jak montaż rusztu awaryjnego, powinny skutkować koniecznością zwrotu dotacji wraz z odsetkami. Więcej na ten temat w artykule: Piec na pelet z rusztem? Dotację trzeba będzie oddać z odsetkami.

Natomiast osoby, które zakupiły urządzenia w dobrej wierze, zgodnie z zasadami programu obowiązującymi w momencie zakupu, nie muszą obawiać się utraty dofinansowania.

Jak sprawdzić status kotła?

Aktualną listę zawieszonych urządzeń można znaleźć na stronie Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB) tutaj>>>, wybierając status „zawieszony” oraz kategorię produktu, np. „kocioł na pelet drzewny”. Po kliknięciu w szczegóły danego urządzenia widoczna jest także historia wniosku, w tym data zawieszenia.

Odpowiedź NFOŚiGW rozwiewa większość wątpliwości: posiadacze kotłów zakupionych przed zawieszeniem nie stracą dofinansowania, jeśli urządzenia nie były przerabiane. Zawieszenie na Liście ZUM jest obecnie etapem weryfikacji, a producent może udowodnić, że kocioł spełnia wymagania programu.

Dla właścicieli kotłów, którzy czują się zagrożeni zmianami przepisów, najważniejsze jest sprawdzenie dokumentacji technicznej urządzenia i potwierdzenie braku możliwości montażu rusztu awaryjnego. Jak podkreśliło NFOŚiGW w odpowiedzi na nasze pytania – to kluczowy warunek utrzymania dofinansowania w ramach programu Czyste Powietrze.