Smog wraca do Polski. Nowa Ruda na czele niechlubnego rankingu PAS

Jak pokazuje najnowszy ranking opublikowany przez Polski Alarm Antysmogowy za 2024 r., kolejny rok z rzędu smogowym rekordzistą została Nowa Ruda. Z danych wynika, że po latach poprawy jakość powietrza w Polsce znów się pogorszyła.

Jak wynika z danych Polskiego Alarmu Smogowego (PAS) opracowanego na podstawie danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ), średnioroczne stężenie pyłu PM10 wzrosło w skali kraju o 7% w porównaniu z rokiem 2023.

Niechlubnym liderem zestawienia została Nowa Ruda, która zajęła pierwsze miejsce we wszystkich trzech kategoriach: stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu, stężenia pyłu PM10 oraz liczby dni smogowych. Mieszkańcy tego dolnośląskiego miasta oddychali powietrzem z przekroczonymi normami PM10 przez 73 dni w roku, a poziom benzo(a)pirenu wzrósł z 4 do 7 ng/m3, co odpowiada 700% dopuszczalnej normy.

REKLAMA

Ranking smogowych rekordzistów powstaje na podstawie rocznych ocen jakości powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Obejmuje trzy kategorie: średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu, średnioroczne stężenie pyłu PM10 i liczbę dni smogowych – z przekroczoną dobową normą pyłu PM10. W podsumowaniu znajdują się tylko miejscowości ze stacją pomiarową GIOŚ.

Małe miasta w czołówce smogowego rankingu

Za Nową Rudą w zestawieniu uplasowały się Nowy Targ, Sucha Beskidzka i Myszków, gdzie stężenie benzo(a)pirenu przekroczyło normę nawet pięciokrotnie. Wysokie wartości tego związku odnotowano również w Rabce-Zdroju – tam normy są przekraczane czterokrotnie.

Jak podkreśla PAS, w pierwszej trzydziestce miejscowości o najwyższym rocznym stężeniu pyłu PM10 znalazło się aż 10 miast z województwa łódzkiego, w tym Radomsko, które zajęło drugie miejsce w kraju pod względem zanieczyszczenia pyłem.

Rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego, Piotr Siergiej, stwierdził, że obecny wzrost stężeń to zjawisko niepokojące, ponieważ w poprzednich latach obserwowano tendencję spadkową. Dodał, że proces likwidacji kopciuchów wyhamował, a program Czyste Powietrze przeżywa kryzys. Według PAS brak wyraźnego wsparcia ze strony władz krajowych może utrudnić dostosowanie się Polski do nowych norm jakości powietrza, które zaczną obowiązywać w 2029 r.

REKLAMA

Kraków wygrywa ze smogiem

Na przeciwnym biegunie rankingu PAS znalazł się Kraków, który jeszcze dekadę temu był symbolem smogowego problemu w Polsce. W 2024 r. po raz pierwszy w historii pomiarów żadna stacja w mieście nie odnotowała przekroczenia dopuszczalnego poziomu benzo(a)pirenu. W ciągu 10 lat jego stężenie spadło ponad siedmiokrotnie.

Autorzy raportu podkreślają, że wyższe niż w Krakowie stężenie benzo(a)pirenu zmierzono m.in. w uzdrowiskach: Busku-Zdroju, Kudowie-Zdroju, Szczawnie-Zdroju oraz Rabce-Zdroju.

Przedstawicielka Krakowskiego Alarmu Smogowego, Anna Dworakowska, zwróciła uwagę, że poprawa jakości powietrza w Krakowie to efekt konsekwentnych działań, takich jak wymiana pieców i przestrzeganie uchwały antysmogowej. Zaznaczyła jednak, że Kraków nadal zmaga się z zanieczyszczeniami pochodzącymi z transportu. Wskazała, że miasto zajmuje drugie miejsce w kraju pod względem stężenia dwutlenku azotu, co potwierdza potrzebę wprowadzenia Strefy Czystego Transportu.

Przyszłość walki o czyste powietrze

Po 10 latach spadków rok 2024 przyniósł wyraźne pogorszenie jakości powietrza w Polsce. PAS ostrzega, że jeśli rząd i samorządy nie podejmą zdecydowanych działań, kraj może nie zdążyć z dostosowaniem się do unijnych wymogów.

Zdaniem organizacji kluczowe dla odwrócenia negatywnego trendu będą: usprawnienie programu Czyste Powietrze, rozwój odnawialnych źródeł ciepła oraz skuteczne egzekwowanie przepisów wynikających z uchwał antysmogowych.