Tak Bruksela chce finansować zieloną transformację
Komisja Europejska uzgodniła wczoraj mechanizmy finansowania transformacji energetycznej w ramach tzw. Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
W ubiegłym miesiącu Komisja Europejska przedstawiła założenia tzw. Europejskiego Zieloneg Ładu, będącego wyrazem aspiracji, aby do 2050 r. Europa stała się pierwszym blokiem państw neutralnym dla klimatu.
Przejście Europy na zrównoważoną gospodarkę oznacza ogromne wysiłki inwestycyjne we wszystkich sektorach.
Bruksela szacuje, że osiągnięcie aktualnych celów w zakresie klimatu i energii będzie wymagało dodatkowych inwestycji wartych 260 mld euro rocznie do 2030 r.
Natomiast przedstawiony wczoraj plan inwestycyjny na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu w perspektywie roku 2050 ma zmobilizować inwestycje publiczne i pomoże uruchomić fundusze prywatne przy pomocy unijnych instrumentów finansowych, w szczególności InvestEU, prowadząc do inwestycji o wartości co najmniej 1 bln euro.
Komisja Europejska podkreśla w komunikacie prasowym, że wszystkie regiony i sektory będą musiały wnieść swój wkład w transformację, jednak skala wyzwania nie jest wszędzie taka sama. Niektóre regiony będą szczególnie narażone na negatywny wpływ zjawisk, a przemiany gospodarcze i społeczne będą tam szczególnie głębokie.
Specjalne wsparcie finansowe i praktyczne z mechanizmu sprawiedliwej transformacji przeznaczone zostanie na pomoc pracownikom i uruchamianie koniecznych inwestycji na tych obszarach.
Plan inwestycyjny na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu udostępni finansowanie unijne oraz stworzy ramy pobudzające inwestycje publiczne i prywatne, niezbędne do przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu.
Uzupełniając inne inicjatywy zapowiedziane w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, przedstawiony wczoraj plan opiera się na trzech wymiarach.
Po pierwsze, przewidziano uruchomienie w następnym dziesięcioleciu zrównoważonych inwestycji o wartości co najmniej 1 biliona euro. Większy niż kiedykolwiek dotąd udział w budżecie UE wydatków przeznaczonych na działania służące klimatowi i ochronie środowiska pomoże przyciągnąć prywatne finansowanie. Główną rolę w tym zakresie ma odegrać Europejski Bank Inwestycyjny.
Po drugie, zaplanowano oferowanie zachęt służących do uruchomienia i przekierowania inwestycji publicznych i prywatnych. UE dostarczy inwestorom narzędzia przez nadanie zrównoważonemu finansowaniu głównego znaczenia w systemie finansowym. Ułatwi ponadto zrównoważone inwestycje publiczne przez zachęcanie do ekologicznego planowania budżetu i zielonych zamówień publicznych oraz przez opracowanie sposobów uproszczenia procedur zatwierdzania pomocy publicznej dla regionów objętych sprawiedliwą transformacją.
Po trzecie, Komisja ma zapewnić organom publicznym i promotorom projektów wsparcie w planowaniu, opracowaniu i realizacji zrównoważonych projektów.
– Będziemy wspierać społeczności i regiony UE, które będą musiały włożyć więcej wysiłku w tę transformacji, tak by nie pozostawić nikogo w tyle. Z Europejskim Zielonym Ładem wiążą się duże potrzeby inwestycyjne, które staną się dla nas nowymi szansami. Przedstawiony dziś plan, który ma uruchomić co najmniej 1 bln euro, będzie wskazywać kierunek i wyzwoli falę zielonych inwestycji – komentuje szefowa Komisji Ursula von der Leyen.
Z kolei Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący do spraw gospodarki służącej ludziom w KE, podkreśla trzy wymiary nowego planu.
– Po pierwsze, wykorzystamy budżet UE, aby zapewnić efekt dźwigni w odniesieniu do prywatnych funduszy finansujących ekologiczne projekty w całej Europie oraz wspierać regiony i osoby najbardziej dotknięte transformacją. Po drugie, stworzymy odpowiednie zachęty regulacyjne, aby rozwijać ekologiczne inwestycje. Po trzecie, będziemy pomagać organom publicznym i uczestnikom rynku w identyfikowaniu i rozwijaniu takich projektów. Unia Europejska nie powstała w jeden dzień. Zielona Europa nie stanie się rzeczywistością z dnia na dzień. Aby zrównoważony rozwój stał się podstawową przesłanką w sposobie naszego inwestowania, konieczna jest zmiana sposobu myślenia. Poczyniliśmy dzisiaj ważny krok, aby to osiągnąć – komentuje Valdis Dombrovskis.
Mechanizm aprawiedliwej transformacji
Kluczowym narzędziem służącym zapewnieniu, by transformacja na rzecz gospodarki neutralnej dla klimatu przebiegała w sposób sprawiedliwy, ma być tzw. mechanizm sprawiedliwej transformacji.
Mechanizm ma zapewnić ukierunkowane wsparcie, aby w latach 2021–2027 uruchomić co najmniej 100 mld euro w regionach najbardziej dotkniętych negatywnymi społeczno-gospodarczymi skutkami transformacji i złagodzić te skutki. Mechanizm ma uruchomić inwestycje niezbędne, aby udzielać wsparcia pracownikom i społecznościom, których funkcjonowanie zależy od sektora paliw kopalnych. Za pośrednictwem wszystkich instrumentów bezpośrednio związanych z transformacją będzie on uzupełniał znaczny wkład z budżetu UE.
Mechanizm sprawiedliwej transformacji będzie opierał się na trzech głównych źródłach finansowania.
Pierwszy to Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, który otrzyma nowe środki UE w wysokości 7,5 mld euro, które powiększą kwotę środków przewidzianych we wniosku Komisji dotyczącym następnego długoterminowego budżetu UE.
Aby wykorzystać przynależne im środki z funduszu, państwa członkowskie, prowadząc dialog z Komisją, będą musiały wskazać kwalifikujące się obszary w tzw. terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji. Będą musiały się także zobowiązać, że do środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji państwa członkowskie dołożą taką samą kwotę ze środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus oraz udostępnią dodatkowe zasoby krajowe.
Jak szacuje KE, łącznie zapewni to finansowanie w wysokości 30–50 mld euro, co przyciągnie jeszcze więcej inwestycji.
Fundusz będzie przede wszystkim służył do udzielania dotacji regionom. Będzie on na przykład wspierał pracowników w rozwijaniu umiejętności i kompetencji potrzebnych w przyszłości na rynku pracy, a także pomagał MŚP, przedsiębiorstwom typu start-up i inkubatorom przedsiębiorczości przy tworzeniu nowych możliwości gospodarczych w tych regionach. Będzie również wspierał inwestycje służące przechodzeniu na czystą energię oraz zwiększające efektywność energetyczną.
Drugi obszar to finansowanie z programu InvestEU mające służyć uruchomieniu inwestycji o wartości do 45 mld euro. Jego celem będzie przyciąganie prywatnych inwestycji, m.in. w zrównoważoną infrastrukturę energetyczną i transportową, przynoszących korzyści dotkniętym regionom i pomoc tym gospodarkom w znalezieniu nowych źródeł wzrostu.
Trzeci mechanizm to instrument pożyczkowy Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla sektora publicznego gwarantowany przez budżet UE i mający służyć uruchomieniu inwestycji o wartości 25–30 mld euro. Zostanie on wykorzystany na pożyczki dla sektora publicznego, na przykład na inwestycje w sieci ciepłownicze i renowację budynków. W marcu 2020 r. Komisja przedstawi wniosek ustawodawczy w celu ustanowienia tego instrumentu.
Komisja będzie ponadto udzielać państwom członkowskim i inwestorom pomocy technicznej oraz dbać o zaangażowanie zainteresowanych społeczności, władz lokalnych, partnerów społecznych i organizacji pozarządowych.
Mechanizm sprawiedliwej transformacji ma obejmować ramy zarządzania oparte na tzw. terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji.
redakcja@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
