Polski przemysł odczuje głęboki kryzys bez modernizacji ciepłownictwa
Potrzeba transformacji energetycznej to już fakt. Dotyczy ona zwłaszcza sektora przemysłowego, którego uzależnienie od węglu i gazu oznacza kłopoty w niedalekim czasie. Rozwiązaniem może być modernizacja ciepłownictwa, jednak skala koniecznych inwestycji szacowana jest aż na 52 mld zł rocznie.
Opłaty za węgiel i gaz będą już tylko coraz wyższe. Przy ilościach energii konsumowanych w sektorze przemysłowym działalność wielu przedsiębiorstw może stanąć na skraju opłacalności. Postulowanym przez Forum Energii sposobem zminimalizowania kryzysu jest zrewolucjonizowanie ciepłownictwa i ogrzewnictwa w Polsce z uwzględnieniem OZE.
W drodze do neutralności klimatycznej
W swoim najnowszym raporcie zatytułowanym „Czyste ciepło jako motor polskiej gospodarki” Forum Energii (FE) analizuje ciepłownictwo w szerokim rozumieniu jako perspektywiczną gałąź gospodarki. Zwraca uwagę, że w Polsce mamy przestarzałą infrastrukturę w ciepłowniach i budynkach, która niedługo nie będzie się nadawała do dalszej eksploatacji. Jako priorytety wskazuje efektywność energetyczną oraz elektryfikację i rozwój technologii opartych na OZE w ciepłownictwie.
Wyliczenia organizacji pozarządowej pokazują skalę potrzeb. Forum Energii uważa, że inwestycje, które są konieczne, kosztować będą aż ponad 52 mld złotych rocznie.
Polityka energetyczna państwa
Analiza powstała między innymi w związku z tworzoną przez rząd strategią o nazwie Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Rada Ministrów ma w niej określić nowe priorytety w kontekście toczącej się wojny militarnej i energetycznej.
Ciepłownictwo i ogrzewnictwo uznane zostało za sektor kluczowy w dążeniu do niezależności energetycznej, a jednocześnie neutralności klimatycznej. Jak wskazuje FE, stworzenie dobrych ram prawnych i bezpiecznych warunków prowadzenia biznesu może sprawić, że modernizacja ciepłownictwa zwiększy polskie PKB o ponad 2 proc. rocznie przez kolejne 30 lat. W sektorze tym powstać może nawet 400 tys. miejsc pracy w skali roku.
Analizy FE mają konkretne podstawy. Jak wskazuje organizacja, Polska jest już jednym z aktywniejszych graczy w Europie, jeśli chodzi o wymianę handlową w ciepłownictwie. Eksport w tym segmencie plasuje nas na czwartym miejscu, a import towarów dla ciepłownictwa – na piątym.
Tym, co stanowi problem, jest bardzo zróżnicowany poziom specjalizacji polskich firm w zależności od segmentu działalności. Dobrze wypadamy w obszarze produkcji materiałów związanych z termomodernizacją budynków, np. styropianu, a także okien, gorzej jest jednak z przedsiębiorstwami produkującymi pompy ciepła i wyroby wykorzystywane w instalacjach ciepłowniczych. Tu brakuje zaplecza produkcyjnego, co uzależnia Polskę od importu.
Ciepłownictwo jako specjalizacja krajowa
Przy obecnych zmianach na rynku energii szybko rośnie popyt na pompy ciepła, a nasz kraj – zdaniem FE – może stać się jednym z kluczowych europejskich graczy na tym rynku. Unia uznaje elektryfikację ciepłownictwa za jeden z priorytetów w związku z potrzebą uniezależniania się od dostaw surowców z Rosji.
Taką okazję Polska powinna wykorzystać. Przy wsparciu rządu polskie firmy mogłyby wyspecjalizować się w produkcji i montażu pomp ciepła. Wymaga to jednak świadomej polityki przemysłowej państwa, zmierzającej do stworzenia z branży ciepłowniczej specjalizacji krajowej.
Forum Energii za pierwszy krok w tym kierunku uznaje tworzenie stabilnego popytu na rynku wewnętrznym, czyli wdrażanie programu czystego ciepła i modernizację sektora w Polsce. Do tego powinno dojść wsparcie badań i rozwoju oraz wsparcie dla firm produkcyjnych.
– Jak najwięcej inwestycji, które są przed nami, powinno być realizowanych przez firmy polskie bądź firmy zagraniczne, które w Polsce ulokowały swoją produkcję – podkreśla Sonia Buchholtz z Forum Energii, współautorka raportu.
Rekomendacje
Forum Energii podkreśla potrzebę zmiany myślenia o transformacji ciepłownictwa i konieczność dążenia do tego, by czyste ciepło stało się specjalizacją polskiej gospodarki. Wśród rekomendacji, jakie sformułowała organizacja, wskazane jest między innymi określenie jasnych celów związanych z czystym ciepłem w Polsce, tj. instalacją pomp ciepła i termomodernizacją, a także motywowanie producentów i odbiorców (także finansowe), by inwestowali w czyste technologie.
Zdaniem Forum Energii państwo powinno wesprzeć rozwój sektorów produkujących kluczowe technologie między innymi poprzez zielone zamówienia publiczne. Konieczna jest też zmiana modelu wyceny usług ogrzewania i zwiększenie wykorzystania środków unijnych oraz wpływów z ETS na modernizację ciepłownictwa i efektywność energetyczną.
Jak mówi Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes FE: – Efektywność energetyczna i elektryfikacja ciepłownictwa powinna być w Polsce priorytetem w kolejnych latach. Przestańmy traktować transformację energetyczną jako coś narzuconego z zewnątrz, a zacznijmy na tym budować potencjał przemysłu. Już teraz wiele firm na tym korzysta, ale planujmy transformację tak, aby jak najwięcej pieniędzy zostało w Polsce i tworzyło miejsca pracy i konkurencyjne technologie u nas.
Raport przygotowany przez Forum Energii można pobrać tutaj.
Barbara Blaczkowska
redakcja@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
